Türkiye bir kez daha depremlerle büyük yıkım yaşıyor. Deprem çok şiddetli, geniş bir alanda etkili. Bir acil durum olan depreme hazırlıksızlık, deprem sonrasına ilişkin plansızlık yıkıma, kayıplara, acılara yol açıyor.

Bugün (6 Şubat 2023) sabaha karşı 04:17’de meydana gelen Kahramanmaraş Pazarcık merkezli depreminin büyüklüğü Mw:7.7 (Kandilli), Mw:7.8 (USGS ve EMSC) ve AFAD (Mw:7.7) oldu.

Bugün 13.24’te ise Kahramanmaraş Ekinözü’nde 7.5 büyüklüğünde ikinci bir deprem meydana geldi. İkinci depremin aynı gün, çok şiddetli depremden kısa bir süre sonra yaşanması; hasarlı yapılar, bu yapılardan, barındıkları evlerden eşya almak isteyenlerin yapı içlerinde olma ihtimali, sokaklarda uygun olmayan koşullarda bekleme ihtimali sebebiyle endişeleri arttırdı.

Artçı sarsıntılar, deprem etkinliği ne yazık ki devam ediyor.

Dünyanın gündemindeki, yüksek şiddetli Pazarcık merkezli deprem

Avrupa şiddet ölçeğine (EMSC) göre depremin hissedilmesi ve verdiği yıkımı yansıtan, en yüksek değeri X olarak ifade edilen şiddet değeri, bu deprem için IX olarak verildi.

Kahramanmaraş Pazarcık merkezli deprem sığ bir deprem. Bu nedenle yapılara yansıyan kuvveti ifade eden, kırılmaya, yıkıma yol açan ivme değerleri yerçekiminin çok üzerinde ölçüldü.

Deprem sarsıntısı 60-75 sn sürdü. Bu süre çok uzun bir süre.

Artçı deprem dağılımlarına göre deprem nedeniyle birkaç fay birbirini öteleyerek kırdı. Bu sebeple de depremden etkilenen alan çok büyük. Artçı depremlerin dağılımına bakıldığında 24 Ocak 2020 Doğanyol(Malatya)/Sivrice(Elazığ) depreminin güneybatısından Hatay Defne’ye uzanan bir kırılma yaşandı. Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep, Malatya, Batman, Bingöl, Elazığ, Kilis, Diyarbakır, Adıyaman, Adana, Osmaniye, Mersin depremden etkilendi.

Depremin 1114 veya 1513 yılında aynı bölgede meydana gelen depremin tekrar etmesiyle oluştuğu tahmin ediliyor.

Depremin Pazarcık’ta ivmesi 1948 cm/s2, yerçekimi ivmesinin iki katına yaklaşan çok yüksek bir değer. Defne, İskenderun, Hassa, Arsuz, İslahiye, Antakya ve Kırıkhan’da da yerçekiminin 0.5-1.4 katı değerler ivme değerleri olarak paylaşıldı.

Acil yapılması gerekenler

Depremin ardından 7.0 büyüklüğüne kadar artçı depremler yaşanabilmektedir. Yapısal hasar tespiti bir an önce yapılmalıdır.

Artçı depremler göz önüne alındığında ağır ve orta hasarlı yapılara girişler engellenmelidir. Ev, işyeri veya kapalı alanlara girilmemelidir.

Kamu binaları acilen kontrol edilmeli, acil durum planındaki barınma başta olmak üzere ihtiyaçları karşılar hale gelmelidir.

Acil durum yönetimi şeffaf ve etkin biçimde yönetilmelidir.

Hava koşulları nedeniyle enkaz altında kalanlara hızlıca ulaşmak hayatidir.

Baraj benzeri yapılar derhal incelenmelidir. Barajlarda hasarların yol açacağı su baskını tehlikesine karşı halkın uyarılacağı acil durum haberleşme sistemi kurulmalıdır. Radyolar bu haberleşmenin aracı olabilir.

Deprem nedeniyle şehri terk eden vatandaşlar, yollarda yaşanan faya bağlı kırıklar nedeniyle dikkatli davranmalı, tahliye ve yardım organizasyonu engellememelidir. Trafik kurallarına ve güvenliğine özen gösterilmeli, denetimler arttırılmalıdır.

Deprem nedeniyle heyelan, kaya düşmesi veya çığ gibi ikincil etkilere karşı temkinli olunmalıdır.

Depremle birlikte oluşabilecek yangın veya kimyasal sızıntılar nedeniyle enerji ve yakıt tesisleri başta olmak üzere sanayi bölgelerinde gerekli önlemler alınmalıdır.

Bölgeye kamu görevlisi sevk edilmeli; beslenme, barınma, güvenlik başlıklarında gerekli tedbirler alınmalıdır.

Toplanma alanları hazırlanmalı ve barınma alanlarına insanlar sevk edilmelidir.

Politeknik