İMECE Raporu: Taksim Meydanı 1 Mayıs Mitingi İçin Yetersiz mi?

TAKSİM MEYDANI 1 MAYIS MİTİNGİ İÇİN YETERSİZ Mİ?

18.04.2009

1. Taksim Meydanı 1 Mayıs mitingi için yetersiz mi?

Her sene olduğu gibi bu yılda görmekteyiz ki Taksim Meydanının emekçilere kapatılması için çeşitli bahaneler üretilmektedir. Taksim’in emekçilere kapatılmasında öne sürülen bahanelerin ilki “Meydan büyüklük olarak miting için yetersiz” ifadesiyle ortaya atılmaktadır.

 İkinci bahane ise “Taksim turizm merkezi burada miting yapılamaz” şeklinde biçimlenmektedir. Bizler kentlerin meydanlarının emekçilere kapatılmasını bırakın yanlış bulmayı 18 yüzyılın zihniyetinin bile gerisinde bir yaklaşımın ürünü olarak görüyoruz. Emek bayramı ilan edilmiş olmasına rağmen 1 Mayıs kutlamalarına karşı dar bir kesim “ideolojik” bir tavır takınarak kenti kentliye yasaklarken aynı zamanda toplumu yanlış bilgilerle kandırmaya çalışmaktadır. Bu rapor ortaya konulan bu kasıtlı yönlendirmelere karşı gerçeği ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır.

 

2. Taksim Meydanı teknik olarak 1 Mayıs kutlamaları için en uygun alandır!

1 Mayıs Emek Bayramı için Taksim Meydanı engellenmek istenirken Taksim Meydanının büyüklük olarak yetersiz olduğu ifade edilmekte, bunun yerine Çağlayan ve Kadıköy meydanları önerilmektedir. Mevzu bahis meydanlar aşağıda detaylı olarak incelenmiştir.

      Taksim Meydanı                       Çağlayan Meydanı                                 Kadıköy Meydanı
MEYDANLAR Alan Büyüklüğü (metrekare) Meydanı Besleyen Yol Sayısı
Taksim Meydanı 58 443. 83 (ek 1) 5
Kadıköy Meydanı14 290. 00 (ek 2) 3
Çağlayan Meydanı15 410.25 (ek 3) 3
2.1. İstanbul’un Meydanları

İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından İstanbul Metropoliten Planlama Bürosu’na yaptırılan (iMP) İstanbul Çevre Düzeni planında kentin önemli meydanları olarak Taksim meydanı, Beyazıt Meydanı, Kadıköy Meydanı, Beşiktaş Meydanı ve Üsküdar Meydanlarıgösterilmektedir. Meydanlar yolların kavuştuğu ve kesiştiği odaklardır denilmektedir. (İMP Çevre Düzeni Plan Raporu sayfa 847). Oysa meydanlar sadece yolların kesişmesi ile oluşmazlar, aksine geçmişten bugüne tüm dünyada kentlilerin protestolarını, sevinçlerini, hüzünlerini ifade ettikleri toplu buluşma alanlarıdır. Bugün ise İstanbul’un meydanlarıkentlinin bir kısmına açıktır, ya turizm ya da tüketim amaçlı alanlara açılan yerler haline dönüştürülmüşlerdir. İstanbul’un önemli meydanları sermayenin imar planlarını bile aşan talepleri doğrultusunda büyük oteller ve alışveriş mekânları ile kuşatılmakta ve zaten kentlinin büyük bir bölümüne, özelliklede emeği ile geçinen yurttaşlara kapalı alanlar haline dönüşmektedir. Biz biliyoruz ki emekçilere bu alanı vermek istemeyen anlayış uluslararası bir şirket etkinlik için bu alanı talep etse alan onlara tahsis edilecektir ve edilmektedir. Tüketim olunca olur diyen anlayış üretenleri meydanlarda neden istememektedir?

 

2.2. Taksim Meydanı

Taksim meydanının büyüklüğü hâlihazır harita üzerinde bilgisayar aracılığı ile milimetrekaresine kadar hesaplanmıştır. Bu hesaplama yönteminde kuzeyde bulunan yapılar hesap dışında tutulmuştur.

Taksim Meydanıİstanbul’da 1950’lerden itibaren en önemli meydan olarak günümüze kadar işlevini koruyarak gelmiştir. Meydan özellikle 1970’li yıllarda kitlesel mitinglere ev sahipliği yapmış, bugün ise maç kutlamaları, avrupa kupası kutlamaları, polis haftası kutlamaları vb. toplantılarda kullanılarak trafiğe kapatılmaktadır. Alanda Kadıköy Meydanında bulunan otobüs duraklarının 1/5’i büyüklüğünde İETT durağı bulunmaktadır. Şehircilik kriterleri çerçevesinde kent bütünü için yarım gün bu durakların kapatılması durumunda, Beşiktaş ve Kabataş’ın ana ulaşım odakları ve alternatifleri olması sebebiyle, ulaşım açısından minimal sorun yaratacağı ortaya çıkmaktadır. Çağlayan ve Kadıköy meydanlarında trafik açısından daha fazla sorunlar ortaya çıkacağı ilerleyen bölümlerde sebepleriyle ortaya konulmaktadır.

Taksim Meydanı Taksim Gezi parkı değerlendirmeye katılmasa dahi 35 949.69 metrekare alana sahiptir ve bu büyüklük Kadıköy ve Çağlayan Meydanlarını ikiye katlamaktadır. Meydan ile bütünleşen Taksim Gezi parkınında kullanılması ile alanın büyüklüğü tam olarak 58443.83 metrekareye ulaşmaktadır. Kadıköy Meydanında bugüne kadar düzenlenen mitinglerde kullanılan en geniş alan ise 10 000 metrekaredir. Bu durumda Taksim Meydanının 1 Mayıs için kullanılması açısından teknik bir sorun ortaya çıkmamakta, kutlamalar için en uygun yerin Taksim meydanı olduğu açıkça görülmektedir.

Taksim Meydanını toplam 5 adet yola açılmakta olup diğer meydanlar ile kıyaslandığında güvenli bir şekilde alana ulaşılması ve güvenli bir şekilde dağılınması açısından en uygun alandır. Kadıköy ve Çağlayan Meydanları ise 3’er adet yola bağlanmaktadır. Tabi bu durum 1977’de yaşandığı gibi CİA’in yerli tetikçilerince topluluğun üzerine ateş açılmayacağıvarsayılarak ifade edilmektedir, benzeri bir durumda meydan yüzlerce sokağa açılsa dahi “güvenlik” ten bahsedilmesi mümkün olamayacaktır.

 

2.2. Kadıköy Meydanı

Kadıköy Meydanı yine İstanbul kentinin önemli meydanlarından biridir. Diğer birçok mitinginde yapıldığı alanda İETT ana garajı, iki adet vapur iskelesi, 2 adet motor iskelesi, 1 adet Deniz otobüsü iskelesi bulunmaktadır. 1 Mayıs kutlamaları için önerilmiş olan bu alanda miting zamanlarında İETT tamamen iskeleler ise kısmen kapatılmaktadır. Taksim meydanında iki güçlü ulaşım alternatifi varken tüm Anadolu yakasını Avrupa’ya bağlayan Kadıköy’ün alternatifi Üsküdar olmaktadır. Ancak Üsküdar tek başına bu yükü taşıyacak kapasitede değildir. Dolayısı ile Avrupa-Asya geçişlerinde küçük ama Taksim’in kullanılmasından daha büyük sorunlar ortaya çıkması muhtemeldir.

Aşağıdaki resimde Kadıköy meydanının büyüklüğü uydu fotografı üzerinden hesaplanmıştır. Bugüne kadar düzenlenen mitinglerden büyük olanlar 9780 metrekarelik kırmızı ile gösterilen alanda, küçük olanlar ise deniz kıyısında bulunan ve kırmızı taramanın olmadığı mavi noktalamalı bölümde gerçekleştirilmişlerdir. Bu kısmın büyüklüğü 4510 metrekaredir. 1 Mayıs için yapmakta olduğumuz hesapta iki alanıda topladığımızda aşağıda mavi ile gösterilen sınır ortaya çıkmaktadır ve büyüklüğü toplam 14 290 metrekare ile Taksim Meydanı’nın tam olarak %25’ine tekabul etmektedir.

Meydan 3 yola bağlanmaktadır ve güvenlik açısından giriş ve dağılma değerlendirmesinde Taksim’den sonra Çağlayanla beraber ikinci sırayı paylaşmaktadır. Burada güvenli giriş ve dağılmayı bugün için engelleyen iki adet şantiye bulunmaktadır. Bunlar yukarıdaki haritada kırmızı ve mavi yazının olduğu bölümde bulunan park alanının tamamında ve Eminönü iskelesinin önünde bulunmaktadırlar ve meydandan içeri-dışarı geçiş imkânınıkısıtlamaktadırlar.

 

2.3. Çağlayan Meydanı

Kağıthane ve Şişli ilçeleri sınırında bulunan Çağlayan Meydanıİstanbul’da geçmişte kullanılan miting alanlarından biridir. Avrupa-Asya geçişini sağlayan 1. köprüye ulaşan ana arterin (E-5) kuzeyinde yer almaktadır. Meydanın büyüklüğü 15410.25 metrekaredir ve Taksim Meydanı’nın %27’sine tekabül etmektedir. Meydanın kullanımı 1990’lı yıllarda Taksim’in yasaklanması ile başlamıştır.

Meydan 3 ana yola bağlanmaktadır, giriş-çıkışın güvenli bir biçimde yapılması ve alana ulaşım Taksim Meydanı’ndan daha zordur. Miting alanı büyüklüğü yeterli değildir ve eğer İstanbul Valisi’nin söz ettiği gibi 300 000 yurttaş bir araya gelirse E-5 karayolu kapanacak ve buradan başlayarak Anadolu yakası dahil tüm İstanbul’un ulaşımı içinden çıkılamaz bir noktaya ulaşacaktır, Mecidiyeköy ve Şişli trafiği saatlerce kilitlenecektir. Sadece bu konu dahi mitingin Taksim’de yapılmasının teknik olarak çok daha anlamlı olduğunu ortaya koymaktadır.

 

3.Sonuç

İstanbul’un meydanları içerisinde büyüklük, ulaşım ve güvenlik açısından Taksim MeydanıEmek bayramı için en uygun alan olarak ortaya çıkmaktadır. Ancak incelemenin başında belirtildiği üzere kent meydanları salt yolların kesiştiği yerler değildirler ve geçmişte kazanmış oldukları değerler ile beraber yaşarlar. Meydanların güzelliği, ulaşımı, çevresi elbette önemlidir ama tarihin-toplumun ona kattığı değer hepsinden daha önemlidir. Bu yüzden Taksim Meydanı metrekare olarak daha küçük çıksaydı dahi kutlamanın yine bu alanda yapılması gerekirdi. Bugün bu hesapları yapmak bu anlamda gereksizdir ancak emekçileri kentin ortasında görmek istemeyen, aman turistler onları görmesin diyen anlayışın ürettiği bahanelerin bu rapor ile teknik olarak geçersiz olduğu ortaya çıkmaktadır. Görülmektedir ki, sözü edilen sebepler bilimsel verilere dayanmamaktadır ve Taksim’de 1 Mayıs kutlamasının engellenmesi tamamen “ideolojik”tir.

 

Kent kentlinindir, tüm emekçilerindir.

Taksim 1 Mayıs alanıdır.

http://www.toplumunsehircilikhareketi.org/