Türkiye son yıllarda sayıları artan orman yangınlarıyla boğuşuyor. Yangın sayılarındaki artış kadar yanan alan miktarındaki artış da krizin büyüdüğünü gösteriyor.

Peki ormanlar neden yanıyor, orman yangınları neden artıyor, hangi kurumlar sorumlu, sorumluluklar neden yerine getirilmiyor ve ne yapmalı?

Konuyu iki bölüm halinde ele aldık, orman yangınlarının nedenlerini, yangınlara müdahaleyi, yangından sonra yapılması gerekenleri masaya yatırdık.

İlk bölümde İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay ile orman yangınlarındaki artışların nedenleri, koruma-söndürme faaliyetleri ve yangınların ardından ormanların rehabilitasyonu üzerine sohbet ettik.

İkinci bölümde Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mahir Ulutaş ile orman yangınlarında elektrik şebekesi ve elektrik dağıtım şirketlerinin sorumlulukları üzerine konuştuk.

Ormanlarda insan faaliyetleri fazlalaştı

Ormanlardaki yapılaşma faaliyetleri, endüstriyel faaliyetler, elektrik hatları/şebekesi/tesisleri orman yangınlarına davetiye çıkarıyor. Ormanlarda insan faaliyetleri arttıkça yangın sayılarında artışlar yaşanıyor.

Türkiye’de yeni bir yangın rejimi var

Türkiye ormanlarında 30 yıl önceye göre daha sıcak ve kurak şartlar hakim. Ortalama sıcaklıklar 1.5C° artmış durumda, sıcak hava dalgası daha sık görülüyor. Rüzgarlar daha şiddetli, ormanlarda, canlı ağaçlarda, yer örtüsünde nem oranı düşmüş durumda. Tutuşma hızı artmış durumda yani doğa tutuşmaya daha müsait. Yeni bir yangın rejimiyle karşı karşıyayız. Koruma ve müdahale yöntemleri de güncellenmeli.

Önleyici sistem inşa edilmeli

Yaz mevsimi gelmeden önce Orman Genel Müdürlüğü önlemlerini arttırmalı, araç gerek eksiklerini gidermeli, meslek ve bilim insanlarıyla birlikte çalışmalı. Orman içindeki faaliyetler sınırlandırılmalı, yaptırımlar arttırılmalı. Tutuşmayı azaltacak temizlik yapılmalı, tehlike faktörleri en aza indirilmeli.

Yangına müdahalede koordinasyon sorunu var

Yangına hızla müdahale edecek bir sistem inşa edilmeli. Günümüzdeki yangınlarda 10 dakika bile müdahale için geç sayılabiliyor. Yangına müdahale eden Orman Genel Müdürlüğü ve yerel yönetimlere bağlı itfaiyeler arasında koordinasyon yok. Teknik araçlarda dahi uyumsuzluklar var. Koordinasyon kurulmalı, bu konuda ana sorumluluk Orman Genel Müdürlüğü’nde. Söndürme araçları ve gereçleri güncellenmeli, yer ekipleri nicelik ve nitelik açısından yeterli hale getirilmeli.

Elektrik dağıtım şirketleri kamulaştırılmalı

Elektrik nakil hatlar ve trafolar ormanlar için risk teşkil ediyor. Orman yangınlarının %5’i elektrik şebekesi kaynaklı iken yangınlarda kaybedilen orman alanlardaki payı ise %25.

Elektrik hattı geçen yerlerde düzenli temizlik yapılması gerekirken özelleştirmeler sonrasında dağıtım işi yapan şirketler sorumluluklarını yerine getirmiyor, Orman Genel Müdürlüğü de gerekli kontrolleri yapmıyor, yaptırım uygulamıyor.

politeknik.org.tr