AKP hükümeti çiftcinin tarımsal üretimde kullandığı nitratlı gübreyi yasakladı. Gerekçe ise nitratlı gübrenin patlayıcı/bomba yapımında kullanılıyor olması. 6 Haziran’da gelen bu yasaklamayla 2017 yılına kadar nitratlı gübrelerin yurt içinde satışı ve pazarlanması yapılamayacak.
Çiftçi böylelikle yaz başında hasat alması için kullanacağı gübreden mahrum kaldı.

“Nitratlı gübrelerin tek başına patlama özelliği yok. Amonyum nitrat 200-300 derece sıcaklıkta azot ve oksijen gazına parçalanmasıyla oluşan gaz basıncı ile patlıyor, bu özelliği sebebiyle inşaat ve madenlerde kullanılıyor. Bakan Faruk Çelik’in alternatif olarak önerdiği amonyum sülfat gübre de nitratlı gübre gibi yüksek sıcaklıkta patlayıcı özelliğe sahip. Aralarındaki fark ise patlama sonucu açığa çıkan dumanın rengi. Nitratlı gübrelerin satışı yasaklanırken bulundurulması ve kullanımının yasaklanmamış olması amacın yalnızca bomba yapımını engellemek olmadığını gösteriyor.”

Tarımsal üretimin girdileri
Kimyasal gübreler; bitkilerin besin maddeleri ihtiyaçlarını karşılamak için mevsimsel olarak kullanılan ve bitkisel üretimde tek başına yüzde 50’ye kadar verim artışı sağlayabilen tarımsal girdilerdir. Türkiye’de 2015 yılı itibariyle tüketilen toplam kimyasal gübre miktarı 5 buçuk milyon ton. Yasaklanan nitratlı gübreler, amonyum ve potasyum nitrat gübreleridir. Tarımda yaygın olarak kullanılan gübre amonyum nitrattır.
Amonyum nitrat gübresi azot oranının yüksek, toprak nemine ihtiyacının az, erimesinin kolay, etkisinin çabuk olması nedeniyle tercih ediliyor. Bileşimindeki nitratın suda tümüyle erimesi, gerek nitratı gerekse amonyumu bitkilerin rahatlıkla almasıyla gübreleme işleminden sonra toprakta artık madde kalmıyor, asitlenme oluşmuyor.
Çiftçilerin 2015 yılında kullandığı toplam gübrenin %25’inden fazlası amonyum nitrattan oluşuyor. Yani geçtiğimiz yıl amonyum nitrat 1 buçuk milyon tondan fazla kullanıldı. Hal böyleyken küçük ve orta ölçekli üretim yapan çiftçilerin kaygısı büyük.

Alternatifi yok, doğru mevsim değil
Tarım Gıda ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, yasaklamaya karşı gelen tepkilere çiftçilerin 2017’ye kadar bu gübreye ihtiyacı yok diyerek karşılık verdi. Bakan Çelik amonyum nitrata alternatif olarak amonyum sülfat ve üre kullanılabileceğini söylüyor.
Ne yazık ki bu cevaplar gerçeği yansıtmıyor. Nitratlı gübreler yaz sonunda hasadı yapılan pek çok üründe (ki bu tarımsal üretimin hemen hemen tamamı anlamına gelir) verimliliğin ve kalitenin artırılması için kullanılan, ucuz ve alternatifi olmayan gübrelerdir.
Bakan Çelik’in nitratlı gübrelere alternatif olarak gösterdiği amonyum sülfat ve üre gübreleri bitki ve toprak sağlığı için yazın kullanılmıyor, maliyetleri de yüksek.

“Gübrelerin kontrollü satışları Tarım Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı’nın da kullandığı tarımsal bilgi sistemleriyle mümkün ve kolay. Tarımsal toprakların büyüklüğü, topraklarda yetiştirilen ürün, tarımsal toprağın ve ürünün yıllık verimi, gerekli gübre ihtiyacı bilgilerinin tamamını elinde bulunduran bakanlık bu bilgiler ışığında denetleyebileceği gübre satışlarıyla üreticiyi mağdur etmeden, tarımsal üretimin önünü açabilir.” 

Küçük üreticilerin tarım alanından, tarımsal topraklardan tasfiyesi
Saray ve AKP iktidarı Kürt halkına karşı başlattığı savaşı tırmandıracağını her fırsatta ilan ederken nitratlı gübrelerin satışını yasaklayarak yarattığı terörü bitireceğine inanmamızı istiyor.
Gübre satışının yasaklanmasıyla bitecek olan tarım alanında geçimini sağlayan küçük ölçekli üreticiler, köylü çiftçiler olacak.

Tarımsal ürünlerin özellikle mevsim itibariyle gübreye ihtiyaç duyduğu bir dönemde güvenlik gerekçesiyle nitratlı gübrelerin satışının yasaklanması çiftçinin cezalandırılması, tarımda zaten yüksek olan girdi maliyetlerinin daha da artması anlamına geliyor. 2017 yılında yasak kalkacak dense de nitratlı gübrelerin şimdi kullanılmaması yalnızca bu yılın hasadını değil gelecek yıllardakini de etkileyecek. Her türlü tarımsal ürün; sebze, meyve ve tahıllar için kullanılabilen nitratlı gübrelerin yokluğuyla çok yıllık bitkiler ve meyve ağaçlarının bakımı, gelişimi etkilenecek, sonraki yıllarda hasat kaybı sürecek. Çiftçi geçimini sürdüremeyecek. Böylelikle tarımsal alanların ve üretimin tarım/gıda şirketlerine devri hızlanacak. Doymak bilmeyen şirketler tarımsal topraklara yine el koyacak, üreticiler işçileşecek. Üstelik tarımsal topraklarda tarımsal üretim yapma şartı da yok! İsteyen enerji üretir, isteyen toplu konut inşa eder…

İşte bu sebeple Bakan Çelik nitralı gübrelerin yasaklandığını ilan ettikten sonra üretimden vazgeçen ve vazgeçecek olan çiftçilerin ekilmeyen topraklarına da el konulacağını açıkladı. Tabii bu el koyma sermaye lehine yapılacak.

Yasaklama tarımda şirketleşme ve tarımsal alanların gaspı için atılan bir adım daha yalnızca.

Esen Ocak / Ziraat Mühendisi