Hopa’daki sel felaketinin ardından Orman ve Su İşleri Bakanlığı yeniden gündeme gelen HES’ler hakkında açıklama yaptı. Bakanlık HES’lerin sele ve heyelana sebep olmadığını, aksine önleyici rol üstlendiğini, erozyonu da engellendiğini iddia etti. Orman ve Su İşleri Bakanlığı HES’ler konusundaki diğer gerçeklere; ruhsatlarındaki uygunsuzluklara, inşaat süreçlerindeki kuralsızlıklara, dere yataklarına yapılan müdahalelere değinmedi.
Dere yatağına müdahale
-HES’ler taşkın koruma amaçlı yapılmamaktadır.
-HES inşaatları yapılırken bölge bitki örtüsüne zarar verilmekte, toprak kayması riski artmaktadır.
-HES inşaatları dere yataklarına müdahale edilerek yapılmaktadır.
-Dere, nehir gibi doğal varlıklar organik yapılardır, güzergahları bin yıllar içinde oluşur ve aynı güzergaha akma eğilimi gösterir. HES inşaatları nedeniyle müdahale edilen dere yatakları yağış esnasında kendi güzergahına gitme eğilimi gösterir ve yeni yıkımlara neden olur.
-HES’e ait regülatörlerin-su toplama havuzlarının yıkılması, suyun hızla boşalmasına yani taşkına neden olabilir.
-HES’e ait regülatörlerin yıkılması sonucu açığa çıkan beton vb. hafriyat yağmurlarda setler yaratabilir, bu setler önünde su şişmeleri oluşabilir, taşkına-sele yol açabilir.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı HES inşaatlarını denetlemiyor!
-Başta Karadeniz olmak üzere Türkiye’nin dört bir yanında HES inşaatları sermaye tarafından kuralsız ilerletildi. HES’ler için ısmarlama ÇED raporları alındı; bu raporların içindeki yükümlülükler yerine getirilmedi, denetlenmedi.
-Maliyetlerden düşmek adına inşaat çalışmaları sırasında hafriyat, malzeme, çöp vb. maddeler eğimli yamaçlardan derelere bırakıldı. Bu malzemeler dere üzerinde zamanla dolgulara, setlere dönüşüp yağışlar sonrası taşkınlara neden oluyor.
HES inşaat süreçlerinin ‘denetim’i sermayeye
-Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü’nün Su Yapıları Denetim Hizmetleri Yönetmeliği AKP’li Orman ve Su İşleri Bakanlığı’nca 2009 yılında değiştirildi. Değiştirilen yönetmelikle HES vb. su yapılarının denetimi özel sermaye kuruluşlarına devredildi.
-Yönetmelik 2011’in Şubat ayına kadar yürürlükte kaldı. Bu zaman dilimi boyunca HES inşaatları DSİ denetimi dışında tutuldu.
-AKP hükümeti ve Orman ve Su İşleri Bakanlığı denetimsizliğe yol açan yönetmelikte ısrar etti, 27.09.2012 yılında Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği yönetmelik 12.05.2015’te yeniden çıkarıldı.
-DSİ, bu dava süreçleri boyunca denetim hizmetlerinden uzaklaştırıldı. DSİ, şuan mevcut HES’leri dahi denetleyecek sayıda ve nitelikte kadroya sahip değil.
-Orman ve Su İşleri Bakanlığı HES’leri taşkın koruma amaçlı yapılar gibi göstermeye çalışıp halkı yanıltacağına HES’leri denetlemediğini itiraf edip, sorumsuzluğunun hesabını vermelidir.
Politeknik