Kahramanmaraş depremlerinin ardından mühendisler, mimarlar, plancılar yapıları yok olan müteahhitlerin kayıtlarını tuttu.

Kahramanmaraş depremleri ile birlikte 11 ilde binlerce yapı yok oldu. Depremin ardından mühendisler, mimarlar, plancılar yıkılan yapıların müteahhitlerini belgelemek, sorumluları listelemek için çalışma başlatmıştı. Sosyal medyada başlatılan ve Politeknik’in katkılarıyla genişleyen listenin son hali şöyle:

Yapı imalat sürecinde müteahhitler tek sorumlu değil

Yapı imalat süreci müteahhitler, iktidarlar, yerel yönetimler, yapı denetim şirketlerinden oluşuyor. Proje ve yapı imalatı sürecindeki tüm teknik sorunlar, usulsüzlükler yapıları enkaza çevirdi.

Net bir şekilde altını çizmek gerekiyor ki 11 ilde milyonları etkileyen, on binlerin yaşamını yitirdiği bu felaketin, yıkımın temel sorumluluğu AKP iktidarında. Yapılar üretilirken proje ve imalat sürecini denetleme görevini kamudan alıp özel yapı denetim şirketlerine veren sisteme yıllarca dört elle sarıldılar. Müteahhitleri denetlemediler, deprem gerçeğini yok sayarak kat artışı verdiler. Çürük yapılara imar affıyla affettiler.

İmar ayrıcalıkları çıkaran, kamusal denetimi yok sayan, 99’ Marmara Depremi’nin ardından geçen yıllarda tek başına iktidar olmasına rağmen deprem güvenli yapıları sağlamak için en ufak bir çaba harcamayan, rantı önceleyen AKP iktidarı bu yıkımın sorumluluğunu almamak adına soruşturma sürecini müteahhitlerle sınırlı tutmaya çalışıyor. 11 ilde toplamda 331 müteahhit tutuklandı. Bazı illerde göstermelik soruşturma süreçleri yaratmak adına projelerle ilgisi kalmamış mühendisler, mimarlar tutuklanıyor, mağduriyetler de yaratılıyor.

Katil müteahhitlerin iktidar ilişkileri

Depremde yıkılan yapılar, siteler, işyerlerinin müteahhitleri siyasi bağlantıları, iktidara yakınlıklarıyla da öne çıkıyorlar.

Adıyaman

• İsias Otel

Adıyaman’daki İsias Otel’de 31 turist rehberi, Kıbrıs’tan gelen ortaokul voleybol takımı kafilesinden 25’i çocuk 35 kişi hayatını kaybetti.

10 katlı otelin sahibi aynı zamanda müteahhiti Bozkurt ailesi, Adıyaman’da AKP’ye yakınlıkları ile biliniyor. İsias Otelcilik Turizm ve Taşımacılık İnşaat Ticaret Sanayi A.Ş’nin en büyük ortağı Mehmet Fatih Bozkurt bulunuyor. Mehmet Fatih Bozkurt, 2014-2019 yılları arasında AKP’den Adıyaman Belediye Meclisi Üyesi olarak görev yaptı. Diğer ortak Ahmet Bozkurt da AKP’li ve Adıyaman TÜGVA Yüksek İstişare Kurulu üyesi. Ortaklardan Efe Bozkurt ise eski AKP Gençlik Kolları Ekonomi ve Mali İşler Komisyonu Üyesi.

Yapıyla ilgili soruşturmada hazırlanan ilk bilirkişi raporuna göre beton kalitesinin düşük olduğu, yapısal tasarımda sorunlar bulunduğu ve temel/kolon boyutlarının, donatı (demir) miktarının yetersiz olduğu açıklandı. İsias Otel’le ilgili Ahmet Bozkurt, Mehmet Fatih Bozkurt, Efe Bozkurt ile inşaatının fenni mesulü Halil Bağcı tutuklandı. Her gün onlarca kişiyi misafir eden bu niteliksiz yapı (İsais Otel) denetlenmeden, durumu sorgulanmadan yıllarca hizmet verdi, deprem kuvveti etkisiyle çöktü ve 66 kişiye mezar oldu.

• Üzümlükent Sitesi

Adıyaman Besni AKP İlçe yöneticisi Şükrü İşitmen’in inşa ettiği Üzümlükent Sitesi çöktü. İşitmen İnşaat’ın sahibi Şükrü İşitmen aynı zamanda MÜSİAD üyesi.2006 yılında kurulan ve birçok yandaş gibi AKP’li yıllarda büyüyen İşitmen İnşaat 2014 yılında Besni vergi rekortmenleri arasına girdi. Şükrü İşitmen, 2015 yılında Besni İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından ‘eğitime katkıları’ sebebiyle ödüllendirildi. İşitmen’in yıkılan altı yapısında yüzlerce insan yaşamını yitirdi.

Maraş

Kahramanmaraş’ta AKP Dulkadiroğlu İlçe Başkanı Şahin Avşaroğlu’na ait Melsa İnşaat’ın yapılarıdan Badı Sana Sitesi’nde 140 dairelik üç bloktan ikisi, Köşem Park Sitesi’inde 1 blok ve Sevde Apartmanı çöktü. 2007 yılında kurulan AKP döneminde müteahhitlik işleri yaptı. Depreme dayanıklı reklamlarıyla sattığı yapıları depremden önce 2-3 milyon değerinde satan Avşaroğlu yüzlerce insanın yaşamını yok etti.

• Ebrar Sitesi

Kahramanmaraş’ta, Şazibey Mahallesi İsa Yusuf Alptekin Bulvarı’ndaki Ebrar Sitesi’nin sekiz katlı on iki bloğundan sekizi depremde yıkıldı, 4’ü ise ağır hasar aldı. 320 daireli sitede resmi verilere göre bin 200 kişi yaşamını yitirdi. Ebrar Sitesi AKP iktidarı döneminde yapıldı.

Sitenin müteahhiti AKP’li din öğretmeni Tevfik Tepebaşı hala yakalanamadı. Tevfik Tepebaşı’nın yürüttüğü inşaat faaliyetlerinde ortak olduğu damadı Ahmet Doğan tutuklandı. Tepebaşı ailesi Maraş’ta AKP’li olmasıyla biliniyor. Aileden Mahmut Nedim Tepebaşı, 2008’e kadar Maraş’ta belediye başkanvekilliği yaparken, 2019 yerel seçimlerinde AK Parti’den Onikişubat Belediyesi Başkanlığı için aday adayı oldu. Tepebaşı ailesinin yaptığı Ebrar Sitesi’nde yüzlerce kişi yaşamını yitirdi.

• Hamidiye Sitesi

Depremde yıkılan 10 katlı Hamidiye Sitesi’ni yapan AKP’li Ahmet Kara Maraş Belediyesi’nde imar müdürü görevi yaptı. Kara’nın Kahramanmaraş Belediyesi’nin açtığı projelerde jüri üyesi olarak görev yaptı. Kara’nın bloklarında onlarca insan yaşamını yitirdi.

Gaziantep

Antep Nurdağı ilçe belediyesinin AKP’li meclis üyesi ve imar komisyonu başkanı Yunus Kaya’nın şirketi CCK Grup’un inşa ettiği Yunus Kaya Apartmanı, CCK Apartmanı ve Yaşam Konutlar Pazarcık merkezli ilk depremde çöktü.

Kaya’nın 2019 yılında yapımına başlanan C.C.K. Apartmanı ile ilgili başlatılan soruşturmada, belediye arşivlerinde bulunan yapıyla ilgili denetim belgelerinin olmadığı ortaya çıktı.

AKP’li Kaya’nın yıkılan yapılarında en az 300 kişinin yaşamını yitirdiği tahmin ediliyor.

Depremde en büyük yıkım Hatay’da

Hatay’da meydana gelen yıkımın boyutları oldukça büyük. Kentte yıkılan, ağır hasar alan yapılar kentteki yapıların çoğunluğunu oluşturuyor. Failler ise yine aynı.

• Güçlü Bahçe Sitesi

2020 yılında tamamlanan Güçlü Bahçe Sitesi’nin beş bloğundan dördü yıkıldı, bir blokta ise yumuşak kat nedeniyle 1 kat yok oldu. Yapıyı Ser-Al İnşaat yaptı, sahibi Servet Altaş. Yapının açılışı Guinness Rekorlar Kitabı’na girme hedefiyle 320 santimetrelik altın makasla yapıldı. Müteahhit Altaş “Güçlü Bahçe City projesini memleketimize istihdam kazandırmak için yapıyı bu aşamaya getirdik. Guinness Rekorlar Kitabı’na kazandırmak için kendi ölçümlerimizle yaptığımız 320 santimetre olan altın makasımızı yaptık” ifadelerini kullandı. Yapının açılışını Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş, Hatay vali yardımcısı Aydın Tetikoğlu, Hatay AKP milletvekili Sabahat Özgürsoy, AKP’Li Yayladağı Belediye Başkanı Mustafa Sayın, AKP Antakya ilçe başkanı Emrullah Gülen, AKP Defne ilçe başkanı Kenan Türmen yaptı. AKP’lilerin şovuyla açılan bu yapılarda yüzlerce insan yaşamını yitirdi.

• Rende Sitesi

Antakya’daki Farklı Yaşam Rende Sitesi’nin dört blokundan ikisi yıkıldı. Rende Sitesi’nde giriş kattaki kreş hizmeti veren ticari alanlarda kolon kesildiği şikayetiyle Mayıs 2016’da Antakya Belediyesi’ne, Hatay Milli Eğitim Müdürlüğü’ne ve Hatay Valiliği’ne başvuruda bulunulduğu ancak kurumların herhangi bir işlem yapmadığı ortaya çıktı. Yapının taşıyıcı elemanlarına zarar verdiği söylenen kreşin sahibi ise yapının oturduğu arazinin sahibi Arif Sami Rende’nin kızı Hülya Rende. Rende Sitesi’nde yüzden fazla insan yaşamını yitirdi.

• Rönesans Rezidans

Hatay’da 2013’te yapılan ve “Cennetten bir kare” olarak reklamıyla satılan Rönesans Rezidans 4 blok 249 bağımsız bölümden oluşuyordu. Resmi rakamlara göre binden fazla kişi enkaz altında kalarak hayatını kaybetti.

Müteahhit Mehmet Yaşar Coşkun, binayı denetlemekle görevli Yetkin Yapı Denetim sorumlusu Ali Onur Çinçinoğlu da tutuklandı.
En az bin insanın yaşamını yitirdiği Rönesans Rezidans hakkında yürütülen soruşturmada bilirkişiler yapının çökmesinde uygulama hatalarına dikkat çekti. Rapora göre zemindeki sorunlar, kısa kolon etkisi, kolon ve etriyelerdeki uygulama hataları yapıyı yıkıma götürdü.

politeknik.org.tr