2015 genel seçimi, çok tartışıldı, çok konuşuldu. Olası sonuçlarının yaratacağı etki ile genel seçim gündemini aşan tartışmaları da içinde barındırdı. AKP’nin anayasayı değiştirecek gücü elde etmemesi, -böylelikle- Tayyip Erdoğan’ın başkan olmaması, HDP’nin barajı geçmesiyle baraj engelinin yıkılması, AKP’nin onlarca koltuğu kaybederek mecliste de gerilemesi en çok konuşulan başlıklar oldu.
Hırsızlık, usulsüzlük, AKP’nin icraatları için sıkça söylendiği gibi, ağızlardan hiç düşmeyen kelimeler oldu. Bu sefer seçim güvenliği tehlikesi için dillendirildi.
Tayyip Erdoğan’a karşı ‘seni başkan yaptırmayacağız’ iradesi sandığına sahip çıkanların seçim güvenliği çalışmalarına yansıdı. 2013 Haziranının ardından sokaktaki dayanışma ve mücadele, 7 Haziran 2015’de sandık başlarında hırsızlığa, hileye ve diktatöre karşı gösterildi. Sandık başları halkın kendi iradesini ortaya koyarak AKP’yi geriletebileceğini gösterdi.
AKP sandıkta da kaybetti, mecliste çoğunluğu elde edemedi.
Böylesi bir sürecin ve seçim gününün ardından seçim sonuçlarının teknik notları:
Sandıkların tamamına yakınını açıldığı sıradaki verilere göre AKP 18 milyon 700 bin oyla %40,8; CHP 11 milyon 500 bin oyla %25,0; MHP 7 milyon 500 bin oyla %16,4; HDP ise 6 milyon oy alarak %13,1 oy oranına ulaştı. Son 2 genel seçimde olduğu gibi 47 milyon seçmenin oy kullandığı seçimlerde katılım oranı %84’den fazla oldu.
Bir önceki genel seçime göre seçmen sayısı 3 milyon 400 bin (yaklaşık %7), geçerli oy sayısı 3 milyona yakın (yaklaşık) %6,7 artmasına rağmen AKP 2,5 milyona yakın oy kaybı ile %9’luk erime yaşadı.
CHP’nin oy sayıs,ı seçmen sayısı ve geçerli oy sayısındaki artışa rağmen yaklaşık aynı oyu alarak oy oranında %1’lik bir kayıp yaşadı. MHP’nin oy sayısı ise 2 milyona yakın bir artış göstererek yüzdesel olarak %3,4 artış gerçekleştirdi. HDP ise 3 milyondan fazla bir artışla oy oranını %6,5’den fazla bir oranda arttırdı. Bu veriler ışığında bir önceki genel seçime göre AKP’den vazgeçen seçmenin MHP ve HDP’ye yöneldiği ve yeni seçmenin ise HDP’nin yanı sıra CHP ve MHP’yi büyük oranda tercih ettiği görülüyor.
2002’de %29, 2007’de %27, 2011’de %33 olan sol/sosyal demokrat partilerin oy toplamı bu seçimde %38’in üstüne çıkmış oldu. Bu oran 1957 ve 1977 genel seçimlerinden sonra Türkiye seçim tarihinde sol/sosyal demokrat partilerin ulaştığı en yüksek oran olarak göze çarpıyor.
HDP’yi barajın çok üstüne taşıyan %6,5 artışında iki önemli faktör öne çıkıyor. Bunlardan ilki Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde bağımsız adaylarla katılınan 2011 seçimlerine göre yaşanan artış ve üç büyük ilde yaşanan artış. Yüzdesel olarak Doğu ve Güney Doğu Anadolu’da artışlar çok büyük oranlarda gerçekleşse de toplam oy oranına 10 ilin (Diyarbakır, Mardin, Batman, Muş, Bitlis, Siirt, Şırnak, Hakkari, Van, Ağrı) etkisi niceliksel olarak üç büyük şehir (İstanbul, İzmir, Ankara) ile aynı seviyede (yaklaşık 900 biner oy) oldu.
2014 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Selahattin Demirtaş’ın aldığı %9,8’lik oy oranında yaşanan doğudaki ve 3 büyük şehirdeki Kürt seçmenlerin ve CHP’deki tepki oylarının dengeli bir biçimdeki kayışının bir kat daha fazlasının bu seçimlerde yanına sosyalistler ve sol aydınları da katarak yaşandığını söylemek mümkün.
politeknik.org.tr