‘Aşırı Metalaştırma Çağında Konutu Savunmak’ kitabı geçtiğimiz Kasım ayında Türkiye’de ilk baskısını yaptı. Şehir plancısı Peter Marcuse ile sosyolog David Madden’in kaleme aldığı kitap, New York’tan Yeni Delhi’ye; kırsaldan kente bütün dünyayı etkileyen konut ve barınma krizinin nedenlerini ve sonuçlarını, ilerici çıkarımlarını ve alternatiflerini ele alıyor.

Endüstri devriminin ardından İngiltere’de başlayan işçi konutu mücadelelerinden günümüz neoliberal kentlerdeki mücadelelere; konutu savunmak, erişilebilir kılmak bir sınıf meselesi olarak her zaman gündemdeydi. ‘Aşırı metalaşma çağı’ olarak da söz edilen neoliberal dönemde, barınma krizi üzerinden yaratılan baskı, sömürü ve yabancılaşma gitgide derinleşmekte. Türkiye’den de pay biçebileceğimiz bu duruma; evsiz öğrencileri, kiralardaki karşılanamaz artışları, kentsel dönüşüm adı altında yerinden edilen kent sakinlerini ve daha nicelerini örnek verebiliriz.

“Son birkaç on yılda kentsel gelişme, maden çalışmaları ve inşaatlar yüzünden meskeninden ve yerinden edilmelerin boyutu o kadar arttı ki, doğal afetlerden ve silahlı çatışmalardan kaynaklı yerinden edilmelerle yarışacak boyuta geldi”

Konut ve kent mücadelesinin dönüştürücü gücü: “Konut politiktir!”

Konut krizini, soylulaştırma, yerinden edilme, kent toprağının ve doğanın talanı kentte toplumsal muhalefeti birleştiriyor, kentte konut mücadelesini yükseltiyor. Madden ve Marcuse da kent toprağı ve ranta yönelimin sanayi sermayesinin değer artışını dengelemesiyle beraber kent ve konut mücadelelerinin günümüzde nasıl politikleştiğine değiniyor.

“Yaşamaya uygun konutun sunumu teknik bir mesele olarak görülmekte ve sorunun çözümü için teknokratik araçlar aranmaktadır. Daha iyi inşaat teknolojisi, daha akıllıca fiziksel planlama, yeni yönetim teknikleri, daha çok ev sahipliği, farklı imar düzenlemeleri ve arazi kullanımı sınırlamalarının azaltılması. Konut meselesi müteahhitlerin, mimarların ya da ekonomistlerin alanı olarak görülmektedir. Kuşkusuz konut sisteminde teknik iyileştirmeler mümkündür ve ihtiyaç vardır. Ne var ki, kriz bundan çok daha derindir. Biz konut meselesine daha geniş perspektiften, bir politik ekonomi meselesi olarak bakıyoruz. Bizce konut politiktir- yani konut sisteminin aldığı biçim her zaman farklı gruplar ve sınıflar arasındaki mücadelenin ürünüdür.”

Künye
Kitabın Adı: Aşırı Metalaşma Çağında Konutu Savunmak
Yazar: David Madden, Peter Marcuse
Çeviri: Şerife Geniş
Yayınevi: İdeal Kent Yayınları
Yayın tarihi: Kasım 2021

Meryem Taşdemir / Mimar