ODTÜ Ormanı, Ankara’da kent içinde kalan neredeyse tek kent ormanı. İklim krizi ve buna bağlı kuraklık, gıda krizi gibi konuları konuştuğumuz bu günler, kentlerdeki ormanların değerini bir kez daha hatırlatıyor (Şekil 1-2 ).

WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) verilerine göre dünya çapındaki orman tahribatları, orman ve toprak kalitesinin bozulması, yeryüzündeki toplam sera etkisinde artışa neden oluyor. 2017 yılında 11,2 milyar ton olan küresel karbon salınımlarının 1,3 milyar tonunun, ormansızlaşma ve arazi kullanım değişikliklerinden kaynaklandığı ifade ediliyor. İklim değişikliği; ormanlar üzerinde olumsuz etkiler yaratırken, doğal karbon döngüsünde de tahribat oluşturuyor. Ormansızlaşma, iklim değişikliği ile mücadelede insanlığın elini zayıflatıyor. Ormanlar, yılda hektar başına 3-5 ton karbondioksit tutarken 8-13 ton arasında oksijen üretiyor.

ODTÜ Ormanı tehdit altında

Ormanlar bu denli önemli iken Ankara’da ODTÜ Ormanı gündemi devam ediyor. Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin “Bilkent-İncek Bulvarı Çevre Yolu Bağlantısı” adıyla Ankara’da yapmaya çalıştığı 11 km’lik yol aslında yeni değil. Bu yolun 4,5 km’lik kısmı 2017 yılında Melih Gökçek döneminde bir gece baskını ile ODTÜ Ormanı’na girilip, ağaçlar kesilerek yapılmaya başlanmıştı. 4,5 km uzunluğunda 50 m.’lik şerit şeklinde inşa edilen yol 22,5 hektar orman alanını yok etti. Şimdi, Ankara Büyükşehir Belediyesi Gökçek döneminde yapılan projenin devamını hayata geçirmeye çalışıyor. Proje tamamlanırsa 93 hektarlık orman daha ODTÜ Ormanı’ndan koparılacak. (Şekil 3).

Alternatif güzergah mümkün iken orman kıyımında ısrar ediliyor

Ankara Büyükşehir Belediyesi, Kuzey-Güney yol aksının ihtiyaç olduğunu bilimsel verilerle iddia ediyorsa alternatif biçimde ODTÜ Ormanı’na el sürmeden projeyi güncelleyebilir. Şekil 3’ te görüldüğü üzere ODTÜ Ormanı’na girmeden İhsan Doğramacı Bulvarı kullanılarak inşa edilecek 6.5 km’lik ek bağlantı ihtiyacı karşılayabilir. Böylece 93 ha orman da yok edilmemiş olur. Ankara Büyükşehir Belediyesi bunu yapmak yerine Gökçek döneminden kalan projeyi yapmaya çalışıyor.

Adım adım yok edilmek istenen ODTÜ Ormanı

1985 yılından günümüze kadar gelen her fotoğrafta da görülmektedir ki, ODTÜ Ormanı yollarla sürekli bölünüyor, yok ediliyor. 1985-2004 yılları arasında çekilen fotoğraflar karşılaştırıldığında Turan Güneş Bulvarı ve çevresinin  ODTÜ Ormanı’nı nasıl ikiye böldüğü görülebilir. 2004-2015 yılları karşılaştırıldığında ise Malazgirt Bulvarı ile ODTÜ Ormanı’nın bir kısmının tırpanladığı görülebilir. Ayrıca o dönemde Malazgirt Bulvarı’nın Konya yolu trafiğini rahatlattığı söylense de belirli bir süre sonra Malazgirt Bulvarı da, Konya yolu da tıkanmaya başlamıştır. Son olarak 2015 – 2017 yılları karşılaştırıldığında yeni yapılmak istenen yolun ODTÜ Ormanı’nı nasıl böldüğü görülmektedir.

“Şehir Hastanesi’ni Konya yoluna bağlayacak, yeni otobandan direk ulaşım sağlanacak, şehrin Güney yönde tek çıkışı Konya yoluna alternatif yol olacak” diye savunulan yolun aslında alternatifi mevcut: İhsan Doğramacı Bulvarı (Öncü,2021) / Yapılmak istenen yola paralel giden mevcut yol (Şekil3-8-9).

Sonuç olarak iklim değişikliğinin en önemli sebeplerinden biri ormanların yok olması. Ormansızlaşma, karbon salınımının artmasına sebep oluyor. Küresel ısınmanın en önemli sonuçları bilindiği üzere sıcak hava dalgaları, orman yangınları, kuraklık, sel gibi olağandışı iklim olayları. Dünyamız sanayi öncesi döneme göre 1,1 derece daha sıcak. Daha sıcak bir atmosfer aynı zamanda daha fazla nem tutulması anlamına geliyor. Bu da sel riskini artıran aşırı yağışlara neden olabiliyor. Ayrıca buharlaşmayı artıran sıcaklık artışı, daha yoğun kuraklıklara yol açıyor. Bu konudaki farkındalık her geçen gün daha da artıyor. Hükümetler, sektörler, belediyeler adım atmakta geç kalıyor. Ankara Büyükşehir Belediyesi 2020 yılında iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında İklim Değişikliği ve Uyum Şube Müdürlüğü’nü kuruyor. Ancak aynı belediyenin ODTÜ Ormanı’nı tırpanlayan yol konusundaki ısrarını anlamakta zorlanıyoruz. Biz geleceğimiz için ODTÜ Ormanı’nı tırpanlayan yol yerine, toplu ulaşıma, metroya daha çok bütçe ayrılmasını istiyor, yeni metro hatlarının eklenmesini talep ediyoruz. Avrupa başkentleri arasında havaalanına metro ya da hafif raylı sistemi olmayan tek başkent Ankara kalmıştır. Ankara kentinin önceliği yapılmak istenen yol projesi değildir.

Öncelikli altyapı projeleri yapılabilir

Ankara’da içme suları güvenilir değil, altyapı delik deşik, kente su sağlayan içme suyu şebekelerinde kayıp-kaçak oranı oldukça yüksek. Şebekeye arıtılmadan verilmesi uygun olmayan Kızılırmak hattı hala mevcut. Bu hat ne içme suyu şeklinde, ne de sulama amaçlı kullanılabiliyor. Ankara’da içme suyuna güven kalmadığı gibi tüm evlere damacana suyu girmiş durumda. Yağmur suyu şebekesi birçok yerde yok. En ufak bir yağmurda, tüm Ankaralılar su baskınlarından tedirgin oluyor. Ankara Çayı yaz aylarında kanalizasyon kokuyor, kanalizasyon şebekesinin yetersiz olduğu ve koku probleminin olduğu birçok bölge var. Dahasını sıralayabiliriz. Bu koşullarda Ankara halkının ihtiyaçları arasında önceliğin bu yol olmadığını düşünüyoruz ve yol projesinin tekrar değerlendirilmesi gerektiğini dile getiriyoruz.

Projeden vazgeçilmelidir

Melih Gökçek döneminde yapılan otoban gibi yolların, dalış tünelli alt geçitlerin bu kente verdiği tahribat ortadayken toplumcu belediyeciliğin önceliğinin kentlilerin yaşam kalitesini artıracak projeler olduğunu biliyoruz. Bu yol yerine yanında hâlihazırda mevcut olan İhsan Doğramacı Bulvarı değerlendirilmelidir. Bu projeye yapılacak harcamaların kentin acil ihtiyacı olan altyapılara ayrılmasının daha doğru olduğunu düşünüyoruz. Projeye yol veren protokol iptal edilmeli, kazısı ve dolgusu yapılan bölge tekrar ağaçlandırılmalıdır. Ankara Büyükşehir Belediyesi bu yol projesinden vazgeçmelidir.

Gökhan Marım /İnşaat Mühendisi
Dr. Işıkhan Güler/İnşaat Mühendisi