Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) yasa tasarısı 11 Ağustos’ta Meclis’te kabul edildi. BES’le birlikte emekçilerin maaşlarından kesinti yapılacak, bu kesintiler işverenlerin belirlediği sigorta şirketlerinde ve borsada değerlendirilecek. Zorunlu BES mühendis, mimar ve plancıları da ilgilendiriyor.
BES’ten kimler etkilenecek?
50’den fazla çalışanı olan işyerlerinde, 45 yaş altı işçiler ve kamu emekçilerinin tamamı BES’e zorunlu olarak dahil olacak. Özel sektörde çalışan mühendis, mimar ve şehir plancılarının %44’lük* kısmı bu yasadan etkilenecek.
Ücret kesintisi ne kadar olacak?
Emekçilerin gelirlerinden yüzde 3’ü kesilecek. Bu da 49,4 TL ile 322 TL arasında değişecek bir ücret olacak. Ancak emekçilerin ikramiye aylarında kesintiler artacak. BES’e yapılan ödemeler sadece çalışanların maaşından kesilecek, işverenler prim ödemesi yapmayacak. Bu kesintilerle asgari ücretliye yapılan zam da sıfırlanacak.Bakanlar Kurulu kesinti oranını iki katına kadar artırmaya ve yüzde 1 düşürmeye yetkili olacak.
Emekçi sistemden ayrılabilecek mi?
Emekçiler sistemden 2 ay içinde çıkabilecek. İki ay sonra da sistemden isterse çıkılabilecek ancak bu durumda bin liralık devlet katkısı ve diğer katkılar alınamayacak. Fakat işveren istemediği takdirde işçinin sistemden çıkması pek mümkün olmayacak. Emekçi sistemden 3 yıl içinde çıkarsa devlet katkısı alamıyor. 3 ila 6 yıl arasında çıkanlar devlet katkısındaki birikimlerinin yüzde 15, 6 ila 10 yıl arasında çıkanlar ise yüzde 35, 10 yılı tamamlayanlar yüzde 60’ını alıyor. Primler ileride taksitler halinde geri ödenecek veya tek seferde toplu ödeme yapılacak. BES’te emekliliğe hak kazanabilmek için en az 10 yıl sistemde kalmak ve 56 yaşını doldurmak gerekli. Ancak bu durumda devlet katkısının tamamı alınabilecek.
İşçi istediği sigorta şirketini seçebilecek mi?
Emekçiler işverenin sözleşme yaptığı bireysel emeklilik şirketine mecbur bırakılacak, istedikleri emeklilik şirketini seçme hakları olmayacak.
Sigorta şirketi batarsa paralar ne olacak?
Sigorta şirketlerinin batması zarara uğraması durumunda ise emekçilerin maaşlarından yapılan kesintiler geri ödenmeyecek, o paralar yanacak.
Uygulama ne zaman başlayacak?
Uygulamanın 1 Ocak 2017’de başlaması planlanıyor.
*Mühendis, Mimar ve Şehir Plancıları 2016 Profil Anketi verilerinden alınmıştır.
Kaynak: Sendika.org, Politeknik