Temiz bir hava, derin bir nefes… – Hayati Can
Spread the love

“Temiz bir hava için Yırca’da zeytinliklerin önüne set olmak, ağaçlar için nöbet tutmak, bisiklet yolu için inat etmek, enerji faturalarındaki soyguna dur demek gerekiyor.”

Türkiye’de hava kirliliği kimi kentlerde sınır değerleri fazlasıyla aşıyor. Hava kirliliği çocuklar, yaşlılar, solunum yolu problemi olanlar için büyük bir tehlike. Kirli hava akciğer kanserine, kalp ve damar hastalıklarına yol açıyor. Kentlerdeki ölçümler ise her nefeste biraz daha zehirlendiğimizi gösteriyor. Türkiye’de toplam nüfusun % 10’u temiz, % 25’i orta, % 65’i ise hassas ve tehlikeli hava kalitesiyle yaşıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün son raporuna göre Türkiye’de Batman, Afyon, Osmaniye, Gaziantep, Siirt zehir soluyor. Bu 6 kentte hava kirliliği için belirlenen eşik değerler 4-5 kat aşılmış durumda. Ankara, İzmir, Antalya, Edirne, Trabzon illerinin de yer aldığı 44 kentte de hava kirliliği sınır değerin üstünde.

Geçtiğimiz ay Bursa’da doktorlar, mühendisler, avukatlar hava kirliliğine karşı maskeler takarak basın toplantısı yapmış, merkezi ve yerel yönetimleri göreve çağırmıştı. Toplantıda Bursa Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi’nde(DOSAB) yapılması planlanan termik santrale karşı sürdürülen mücadele hatırlatılmış, temiz bir hava ve sağlıklı yaşam için termik santral projesinin iptal edilmesi ifade edilmişti.

Terminatör santraller
Türkiye genelinde yapılması planlanan 81 termik santral projesi bulunuyor. Termik santrallerde kömür kullanılarak elektrik üretimi yapılıyor. Santrallerde kullanılan kömür hava kirliliğine yol açıyor. Üstelik termik santraller için yeşil alanlar katlediliyor. AKP’nin büyüttüğü şirketlerden Kolin, termik santral yapmak üzere Yırca’da 6 bin zeytin ağacını bir gecede yok etti. Temiz bir hava için gerekli olan oksijen döngüsünü sağlayan zeytinlikler katledildi. Yaşamı savunan Yırcalılar mücadeleleriyle temiz bir hava solumaya, enerji haklarına da sahip çıkıyor aslında.

dilovasi_zehir

Doktor Onur Hamzaoğlu’nun raporu ile gündemimize giren Dilovası’nda hava kirliliği sebebiyle kanser olma riski diğer kentlere göre 8,7 kat daha fazla. Dilovası halkı 200’e yakın sanayi şirketiyle birlikte yaşıyor. Havadaki zararlı partikül miktarı en fazla 20 birim olabilecekken, Dilovası’nda 2013 yılı hava kirliliği ölçümlerinde zararlı partikül miktarı 91,3 birim çıktı. Sanayi şirketleri çevresel kirliliği hiçe sayarak Dilovası halkını zehirliyor. İlgili bakanlıklar ise denetim yapmıyor. Oysa şirketlerin çevreye verdiği zarar daha az zararlı hammadde seçimi, katı atıkları bertaraf etmesi, arıtma sistemleri ve filtreleme sistemleriyle en aza indirilebiliyor.

Zehir saçan AKP kömürleri
Isınmak için kullanılan kömür de havayı kirleten önemli bir etken. AKP yandaş maden şirketlerinden kentlerde kullanılması yasak olan, yandığı zaman çok az ısı veren kalitesiz kömürleri değerinin çok üstünde para vererek alıyor. Kömürleri seçim dönemlerinde kendisine oy olarak bağlamak için birçok farklı ilde halka dağıtıyor. Madenlerde işçiler kölece çalıştırılıyor, iş cinayetlerine kurban gidiyor. Elektrik, doğalgaz faturalarını ödeyemeyen halk ısınmak için bu kömürleri kullanmak zorunda bırakılıyor. Havamız AKP’nin kömürleriyle kirleniyor. Kentlerde temiz hava, sağlıklı yaşam talebinin yanında enerji hakkıyla birlikte örgütlenebilecek bir talep olarak açığa çıkıyor.

Egzoza açılan yollar
Hava kirliliğinin bir diğer nedeni otomotiv odaklı ulaşım sistemleri. Karayoluna dayalı ulaşım politikalarıyla teşvik edilen motorlu taşıtlar havayı kirletiyor. Motorlu taşıtlardan çıkan egzoz gazları kirliliğin nedenini oluşturuyor. Kentlerdeki yeşil alanlar yol yapmak üzere yok ediliyor. Yeni yollar yeni motorlu taşıtlara, artan egzoz gazına sebep oluyor. Toplu ulaşım sistemlerinin tesis edilmesi, deniz ulaşımının ve raylı sistemlerin çoğaltılması, ulaşım sistemleriyle entegre bisiklet yollarının hayata geçirilmesi kentlerde temiz hava için önemli adımlardan birisini oluşturuyor.

Hava tüm yaşamı kuşatan ve onu var eden temel maddeyi; oksijeni barındırıyor. Kentlerdeki yeşil alanlar, ormanlar, korular, zeytinlikler yaşam için gereken oksijen döngüsünü sağlıyor. Yaşam savunucuları açısından temiz hava bir temenniden daha fazla mücadelelere konu oluyor. Temiz bir hava için Yırca’da zeytinliklerin önüne set olmak, ağaçlar için nöbet tutmak, bisiklet yolu için inat etmek, enerji faturalarındaki soyguna dur demek gerekiyor

Hayati Can
Makina Mühendisi


Spread the love