Sonunda!.. Mühendis, mimar profili araştırması yayınlanıyor

TMMOB’nin 2004 yılında yapılan 38. Genel Kurulu’nda alınan karar gereği, 2005 yılında hazırlıklarına başlanan “Mühendislik, Mimarlık Profil Araştırması” verileri nihayet basılma aşamasına gelerek, matbaaya verildi.

TMMOB tarafından oluşturulan “Mühendislik Mimarlık Profili Araştırması Çalışma Grubu” ile Veri Araştırma A.Ş. tarafından yürütülen çalışmanın anketleri 2006 başından 2007 yılı Nisan ayına kadar uygulanarak tamamlandı.

29 Mayıs-1 Haziran 2008 tarihleri arasında yapılan TMMOB 40. Olağan Genel Kurulu’na sunulan Çalışma Raporu’nda araştırma çalışması hakkında şu bilgilere yer verilmişti.

“TMMOB 38. Olağan Genel Kurulu’nda karar altına alınan Mühendislik Mimarlık Profil Araştırması ile ilgili olarak odalara üye olan ve olmayan mühendis, mimar ve şehir plancılarına uygulanan anket çalışması tamamen bitmiş ve firma tarafından 11 Eylül 2007 tarihinde ilk rapor, 7 Şubat 2008 tarihinde de 8 oda için değerlendirme raporu hazırlanmış ve TMMOB’ye teslim edilmiştir. Ayrıca firma “Türkiye’deki Mühendis, Mimar ve Şehir Plancılarının Çalışma Konumlarına göre Profili” için de bir rapor üzerinde çalışmaktadır. Bunu da en kısa zamanda tamamlayıp TMMOB’ye teslim edecektir. Firma’nın TMMOB’ye teslim ettiği ilk rapor üzerinde proje danışmanlarımız da bir çalışma yapmaktadır. Bütün bu çalışmalar kısa sürede tamamlanacak ve söz konusu raporlar muhtemelen genel kurulumuzdan hemen sonra basılacak ve odalarımız ile üyelerimizin bilgisine sunulacaktır” (s. 131)

Raporlar Paylaşılmadı

Ancak ilk raporun teslim edilmesinin üzerinden 21 ay, son raporun teslim edilmesinden ise ancak 13 ay sonra raporlar, kamuoyu tarafından ulaşılabilir hale geliyor. 1976 ve 1998 yıllarında TMMOB tarafından yapılan benzer araştırma sonuçları, yapılan değerlendirmelerle birlikte 2 yılda yayınlanmışken, bu araştırmanın sonuçlarının karar alındıktan sonra 5, anketler uygulanmaya başladıktan sonra 3,5 yılda ancak ulaşılabilir hale gelecek olması da bu araştırmanın bir özgünlüğü.

Arada geçen sürede, özellikle hazırlıkları yürütülmekte olan Ücretli ve İşsiz Mühendis Mimar ve Şehir Plancıları Kurultayı ve diğer çalışmalar için, defalarca araştırma sonuçları sorulmasına karşın TMMOB’den sağlıklı bir bilgi üyelere verilmedi. Böylece sonuçlanmış bir araştırmanın sonuçları en az bir yıl süreyle üyelerle paylaşılmamış oldu. Üstelik baskıdaki kitap araştırma üzerine değerlendirmeleri de içermiyor.

Üç Rapor Paylaşılacak

Araştırma şirketi, anketlerden derlenen verileri, 3 rapor halinde sunmuştu. Raporlardan birincisi, “TMMOB Türkiye’de Mühendis / Mimar / Şehir Plancısı Profil Araştırması Verilerine İlişkin Tablo Dökümleri ve Betimlemeler” başlığını taşımakta ve Odasına üye olan / olmayan ayrımını esas almaktadır. “Türkiye’deki Mühendis, Mimar ve Şehir Plancılarının Çalışma Konumlarına Göre Profili” başlıklı ikinci rapor tematik nitelikte bir rapor olup, tüm mühendis ve mimarları çalışma konumları ayrımında ele almaktadır. Anket yanıtlama oranı yüksek olan 8 Odaya ilişkin verileri Odalar ayrımında veren üçüncü raporun başlığı ise, “TMMOB Mühendis ve Mimarlar Profil Araştırması, Elektrik / İnşaat / Jeofizik / Maden /Makina / Meteoroloji / Ziraat / Peyzaj – Anketle Derlenen Verilerin Tablo Dökümleri ve Dökümlere İlişkin Betimlemeler”dir. Anket soruları da kitapta yer alıyor.

Araştırma Üzerine Değerlendirmeler Başka Bahara

1976 araştırmasında Ali Artun’un, 2008 araştırmasında Ahmet Öncü ve Ahmet Haşim Köse’nin yaptığı değerlendirmelere benzer bir çalışma ise yetişmediği için, raporlarla beraber sunulamamıyor. Anket sonuçlarına ilişkin değerlendirmeleri içeren böyle bir kitabın, 14-15 Kasım 2009’da yapılacak olan Ücretli ve İşsiz Mühendis, Mimar ve Şehir Plancıları Kurultayı’ndan önce yayınlanması planlanıyor.

Araştırma’dan Bazı Başlıklar

Araştırma kapsamında odalara üye olan 2552 ve üye olmayan 615 olmak üzere toplam 3167 kişiyle anket yapılmıştır. Petrol Mühendisleri Odası ile Gemi Makinaları İşletme Mühendisleri Odası’nın araştırma çalışmasına katılmaması nedeniyle anketler 21 oda kapsamında yürütülmüştür.
Araştırma için yapılan hesaplamada meslek odaları kapsamına giren mezunların %26,3’ünü kadınların oluşturduğu belirlenmiş, ancak ankete katılanlar içinde kadınların oranı %20,8 düzeyinde kalmıştır.

Araştırmada MMŞP’larının odalara üye olup olmama durumu bazı ön kabullere göre incelenmiştir. 1982 öncesinde bütün MMŞP’larının odalara üye olduğu varsayımına göre, bu tarihten sonra üniversitelerin mühendislik mimarlık dallarından mezun olanların bu sayıya eklenmesiyle, ölen mühendislerin sayısıyla yurtdışından mezun olanların sayısının eşit olduğu varsayımına göre hesaplama yapılmıştır. Bu hesaplama yöntemine göre 2003 sonu ve 2004 başı itibariyle Türkiye’de 446.288 MMŞP bulunduğu, bunların %55,2’sini oluşturan 246 298’inin meslek odalarına kayıtlı olup, 199 990’ının ise odalarına kayıtsız olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Tablo-1: Türkiye’de mühendis-mimarların, üyelik durumlarına göre Odalara dağılımı ve Odalar ayrımında mühendis-mimarların üyelik oranları;

ODALARTOPLAM Müh.-MimarÜyeÜye OlmayanlarÜyelik Oranı
Çevre MO86643092557235,7
Elektrik MO57755258753188044,8
Fizik MO14511451100
Gemi MO2066178428286,4
Gemi Mak. İşl. MO11261126100
Gıda MO86764985369157,5
Harita ve Kad. MO91897422176780,8
İç Mimarlar O.2519916160336,4
İnşaat MO6602856156987285
Jeofizik MO54342770266451
Jeoloji MO162158929728655,1
Kimya MO28055110321702339,3
Maden MO111587375378366,1
Makina MO85466531353233162,2
Metalurji MO66923034365845,3
Meteoroloji MO99347551847,8
Mimarlar O.3327229655361789,1
Orman MO122467221502559
Petrol MO148176571651,7
Peyzaj MO45901895269541,3
Şehir Pl. O16942922177262,2
Tekstil MO54051329407624,6
Ziraat MO73113129546015917,7
GENEL TOPLAM44628824629819999055,2

Araştırmaya katılanların %87,2’inin ekonomik açıdan aktif olduğu, kalan %12,6’lik bölümünün ise ağırlıkla emeklilerden oluşmak üzere ev kadını ve diğer ekonomik olarak aktif olmayanlardan oluştuğu sonucuna ulaşılmıştır. Mühendis-mimar kitlesinin toplamının %66,7’sinin ücretli/maaşlı çalışanlar, %1,1’inin bağımsız çalışanlar, %15,8’inin ise çalıştığı işyerinin sahibi ya da ortağı olan işveren ve %3,6’sının işsiz olduğu görülmüştür. Bu veriler üzerinden bir değerlendirme yapıldığında ekonomik olarak aktif olanların %76,5’inin ücretli/maaşlı olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.

politeknik.org.tr