Çernobil nükleer santral felaketinin üzerinden 32 yıl geçmiş olmasına rağmen sonuçları halen geniş bir alanda insan ve çevre açısından tehlike yaratmaya devam ediyor. Çernobil ve Fukuşima gibi iki büyük nükleer felaketin ardından gelişmiş ülkeler nükleer enerjiden kaçınırken AKP iktidarı, OHAL koşullarının kendisine sağladığı sınırsız, sorumsuz ve kontrolsüz güçle tam gaz Akkuyu ve Sinop’ta nükleer santral inşaat süreçlerini ilerletme çabasını sürdürüyor. Üstelik bunu yaparken de bu santralların adına “güç” ibaresini de ekleyerek bunların sadece enerji projesi olmadığı izlemini toplumun bilinçaltına yerleştirmeye çalışıyor. Örneğin “Sinop Nükleer Güç Santrali – NGS” gibi. O nedenle nükleer santralları da diğer termik santrallarda olduğu gibi “güç” ibaresi olmaksızın NS olarak ifade etmekte fayda var.
Sinop Nükleer Santralı (NS) ÇED Raporunun radyolojik etkilerine bir önceki yazımızda kısaca değinmiştik. Santral alanı olarak seçilen Abalı Köyü İnceburun mevki ve 30 km’lik çaplı “proje alanı” olarak tanımlanan alanın özelliklerini ve nükleer santral inşaat sürecini yine ÇED raporu üzerinden değerlendirmeye devam edelim.
Sinop il merkezi santralin inşaat alanına 15 km uzaklıkta.
Proje alanı içerisinde “Hamsilos Tabiat Parkı”, “Sarıkum Tabiatı Koruma Alanı”, “Aksaz-Karagöl Sulak Alanı” ve “Bozburun Yaban Hayatı Geliştirme Sahası” Taşmanlı Göleti, Gümüşsuyu Göleti, Bektaşağa Göleti, Muhsinli Göleti, Aşıklar (Nisi) Göleti, Erfelek Baraj Gölü ve Tatlıca Şelaleleri gibi pek çok sucul ve karasal doğal yaşam alanı bulunuyor. (ÇED Raporu : 28 / 173)
Sinop NS Projesi için tahsis edilen alanın tamamı Devlet Ormanı (endüstriyel orman). Toplamda 10.104.000 m² olan bu alanın yaklaşık olarak 1.025.100 m²’sinin santral alanı olarak kullanılması planlanıyor. (ÇED Raporu : 6 / 173)
Nükleer santral için tahsis edilen 10.1 milyon m²’lik alan 1.415 futbol sahası büyüklüğünde olup, Akkuyu NS için ayrılan alanın 5 katı büyüklüğünde.
Nükleer santral bu alanın %10’luk kısmına kurulacağına göre geri kalan 9,075 milyon m² lik alan ne için kullanılacak?
Sinop NGS; kullanılmış nükleer yakıt, Türkiye’deki bir nihai depolama alanına transfer edilecektir. Sahada yer alacak ara yakıt depolama tesisi, ülke mevzuatı gerekliliklerinin tanımlanmasını takiben tasarlanacaktır. (ÇED Raporu Sayfa : 167 / 173 )
NS için ayrılan alan dünya ortalamalarının da oldukça üzerinde olup, ÇED raporunda belirtildiği üzere nükleer atık nihai depolama işleminin de bu alanda yapılacağı görülüyor.
Sinop NS için yapılacak hafriyatla 550 km uzunluğunda otoyol yapılabilir!
Sinop NS inşaat büyüklüğü ve envanteri itibariyle şu ana kadar yapılmış en büyük inşaat işleri arasında.
Kazı malzemesinin miktarı yaklaşık olarak 32,6 milyon m³. Kazı malzemesinin bir kısmı dolgu malzemesi olarak kullanılacak olup kalan kazı malzemesi, Sinop Belediyesi ile karşılıklı imzalanacak protokole uygun olarak inşaat sahasında ya da civardaki uygun alanlarda depolanacak. (ÇED Raporu : 141 / 173)
Kazı malzemesi miktarı olarak da Sinop NS, Akkuyu NS’nin tam üç katı büyüklüğünde. Akkuyu’daki kazı malzemesi tahminen 12,6 milyon m³ olarak belirtilmiş idi.
Sinop Nükleer Santral çalışması için İnceburun mevkiinde yapılacak hafriyat çalışması ile Sinop-Sakarya illeri arası 550 km uzunluğunda, şerit genişlikleri 15 m olan, 2 şeritli bölünmüş yolun 2 m derinliğinde dolgusu yapılabilir. Söz konusu hafriyat hacmini taşımak için her birisi 28 ton taşımak üzere, en az 2.561.428 adet kamyon gerekiyor!
Sinop NS için kullanılacak çimento-demir-çelikle 2.000 km hızlı tren yolu yapılabilir!
İnşaat alanı içerisinde toplam kapasiteleri 580 m³/sa olmak üzere 6 adet beton santralı, yaklaşık 2 milyon ton/yıl kapasiteli kırma-eleme tesisi kurulması planlanıyor. (ÇED Raporu : 9/ 173)
Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansının 2016 Nükleer Enerji ve Sinop Raporunda; 1.200 – 1500 MWe Kapasite Sahip Bir Nükleer Ünitenin Bazı Emtia-Ekipman Gereksinimleri özet olarak sunulmuş;
Bu tablo üzerinden Sinop NS’de kullanılacak demir çeliğin tamamı ve çimentonun üçte birlik kısmıyla 2.000 Km hızlı tren yolu yapılabilmesi mümkün.
Sahada kazı çalışmalarının 2019 senesinde başlaması ve ilk reaktörün 2025 senesinde devreye alınması planlanıyor. (ÇED Raporu : 16 / 173)
Sinop eskiden Türkiye’nin en mutlu iliydi!
Bu santralın en az 6 yıl süreceği öngörülen inşaat süresince kullanılacak milyonlarca ton çimento, demir-çelik, taş kırma-eleme işlemi, bu işlemler esnasında oluşacak ve en az yarısı proje alanı içerisinde yığılacak yaklaşık 66 milyon ton hafriyat, tüm bu inşaat işlemleri için kullanılacak binlerce iş makinası, kamyon….
Nükleer santralin geri dönüşü olmayan tehlikelerinin yanında, inşaat faaliyetleri esnasında ortaya çıkacak sera gazları, toz, gürültü, titreşim ve tüm kirletici unsurlar, iş kazaları, trafik kazaları vs nedeniyle Sinop kent merkezi ve 30 km çaplı alanda bulunan tüm karasal ve sucul yaşam alanları ve içerisindeki canlılar, tarihi ve kültürel varlıklar büyük bir tehdit altında.
“Nükleer santraldan önce TÜİK verilerine göre Sinop Türkiye’nin en mutlu iliydi” dememek için ne pahasına olursa olsun bu kıyımı durduralım.
Mehmet Özdağ / Elektronik Mühendisi
*
Elektrik Mühendisleri Odası Samsun Şubesi YK Başkanı