Neoliberal-piyasacı anlayışla 30 yıldır süren işçileştirme dalgası birçok meslek alanı gibi mühendis, mimar ve şehir plancılarını da kapsamakta çalışma yaşamı güvencesizleştirilmektedir. Yeni mezun genç mühendisler düşük ücretler ve uzun çalışma saatleriyle karşılaşmakta ya da işsiz kalmaktadır.
TMMOB’nin 2009 yılında yayımladığı ‘Türkiye’de Mühendis, Mimar, Şehir Plancısı Profil Araştırması’ anketinin sonuçlarına göre mühendislerin %79.8’i ücretli çalışmaktadır*. TMMOB’nin anketine göre daha genç mühendislerle 2011 yılında yapılan ‘Politeknik Mühendis, Mimar ve Şehir Plancıları Güvencesizlik Anketi’ sonuçlarına göre de %91 oranında ücretli çalışan mühendis bulunmaktadır**. Mühendislere yönelik yapılan anketlerde, ücretli çalışan mühendislere işsiz mühendisleri de eklediğimizde bu oranlar daha da artmaktadır.
Ücretli çalışan genç mühendislerin sayısı bu kadar fazlayken AKP iktidarı, yeni üniversiteler açmaya ve mühendislik, mimarlık, şehir plancılığı bölümlerinin kontenjanlarını arttırmaya devam etmektedir. Teknik donanım eksiklikleri ve yetersiz akademisyen kadrosuyla piyasanın ihtiyacına göre düzenlenen mühendislik fakülteleri ‘düşük ücretle çalışmaya’ veya ‘işsiz kalmaya’ aday genç mühendis ordusu yetiştirmektedir.
Genç mühendislerin öfkesi Haziran İsyanı’nda sokağa yansıdı
Genç mühendisler çalışma yaşamında karşılaştıkları sıkıntıları ve içlerinde biriken öfkeyi, Haziran İsyanı sırasında iş çıkışı soluğu Gezi Parkı’nda alarak ve ‘Gündüz mühendis, gece çapulcuyum” diyerek yansıttı. Genç mühendislerin Haziran İsyanı’nda açığa çıkan öfkesi; düşük ücretlere karşı mücadele etmeyi, işsizliğe karşı örgütlenmeyi ve bir arada durmayı dayatmaktadır. Bu birarada duruş örgütlenmekten geçmektedir.
Genç mühendisler TMMOB’ye bağlı odalara üye olmalı, çalışma yaşamındaki hakları için mücadele etmelidir
1970’li yıllardan itibaren TMMOB ve bağlı odaların yönetim kadrolarında birkaç istisna dışında demokrat mühendisler yer almaktadır. Demokrat mühendislerin yönetiminde bulunduğu TMMOB ve bağlı odaları, çalışma yaşamındaki haklarının iyileştirilmesi için 100 bine yakın mühendisin katılımıyla 25 yıl önce 19 Eylül 1979 günü yurt genelinde iş bırakma eylemi yaptı. Ancak TMMOB 1970’li yıllardaki mücadelesini 2000’li yıllara taşıyamamakta değişen koşullara göre mücadelesini yenileyememektedir. Meslek alanına yönelik saldırılar ve toplumsal olaylar basın açıklamaları ve imza kampayalarının ötesine geçememektedir.
TMMOB ve bağlı odaları; mücadelesini neoliberal-piyasacı döneme göre revize etmeli, işçileştirilen genç mühendis kitlesinin taleplerini sahiplenmelidir. Odalar, Haziran İsyanı’nın ışığında mücadele çizgisini yenilemeli, genç mühendislerin hak örgütü haline gelmelidir.
Peki genç mühendisler oda çalışmalarına nasıl katılacak ve örgütlenecek?
Odalar, ücretli çalışan ve her geçen gün daha da güvencesizleşen genç mühendislerin sorunlarına yönelik adımlar atmalıdır. Somut olarak TMMOB’nin 2014 yılı için brüt 2800 TL olarak belirlediği Mühendis Asgari Ücreti’nin uygulanabilmesi için çalışma programı çıkarılmalıdır. Bu çalışma programı mevcut ve alışılagelmiş programın ötesinde, üyesinin hak ve çıkarlarını korumakla yetkili bir hak örgütü meşruluğu ile oluşturulmalıdır. Ücretli genç üyelerin çalıştığı işyerlerini denetlemek, mücadeleyi ilerletecek ‘dayanışma fonu’ oluşturmak gibi yeni yol ve yöntemler düşünülmelidir.
Ücretli çalışan genç mühendisler yönetimlere!
İçinde bulunduğumuz genel kurul döneminde odaların şube seçimleri yapılmaktadır. Şube yönetim kurulları seçimlerinde oda üyelerinin yaklaşık %15-20’si genel kurullara katılmakta ve seçimlerde oy kullanmaktadır. Küçük bir bölümü odalara üye olan genç mühendis kitlesi ise genel kurullara katılmamaktadır.
TMMOB’ye bağlı odalar genel kurul sürecine genç mühendislerin çalışma yaşamındaki hakları için çalışma yapma iddiasıyla devam etmeli, Haziran 2014’e kadar sürecek olan genel kurul dönemini bu perspektifte görmeli, ücretli çalışan genç mühendislere odalarda yer vermelidir. Haziran İsyanı’yla sokağa dökülen genç mühendislerin taleplerini gören, sözünü sokakta söyleyen ve sokakta mücadele eden yeni TMMOB’nin ilk adımları ancak bu şekilde atılabilir.
* TMMOB’nin yayımladığı “Türkiye’de Mühendis, Mimar, Şehir Plancısı Profil Araştırması” sayfa 211.
** Politeknik Mühendis, Mimar, Şehir Plancıları Güvencesizlik Durum Anketi Değerlendirmesi