DİDDK’nun kararıyla, hükümetin Meslek Odalarına müdahalesinin Anayasa’ya aykırılığı ve hukuksuzluğu tespit edildi.
19.4.1983 tarih, 66 sayılı KHK ile 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu’na eklenen ve 30 yıl sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 21.8.2014 tarih ve 77681855/330 sayılı “meslek odası temsilcilerinin uluslararası toplantı ve kongrelere katılabilmesi için Bakanlıktan izin alması gerektiğine” dair yazısı ile uygulamak istediği Yasanın Ek-1 maddesinin Anayasa Mahkemesi önüne götürülmesi istemi ile açtığımız davada, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu Anayasa’ya aykırılık iddiamızı kabul ederek Anayasa Mahkemesine başvurulmasına karar verdi.
Merkezî idarenin bu Birlik ve Odalar üzerindeki denetimi idari ve mali denetimle sınırlı olmalıdır…
Kararda; “Anayasa’nın 135. maddesinin beşinci fıkrasında, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları üzerinde devletin ‘idari ve mali denetiminden’ söz edilmektedir. Dolayısıyla, merkezî idarenin kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları üzerindeki denetimi idari ve mali denetimin ötesine geçmemelidir.”
Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu olan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ile Odaların hiyerarşik olarak Bakanlığa bağlanması söz konusu olamaz…
“Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ile Odalar, Kanun’da belirtilen görevleri yapmak ve yetkileri kullanmak üzere kurulan tüzel kişiliğe sahip, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşları olup, merkezî idarenin bu Birlik ve Odalar üzerindeki denetimi de yukarıda açıklanan nedenlerle idari ve mali denetimle sınırlı olmalıdır. Dava konusu kural ile, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğini veya Odaları temsil etmek üzere uluslararası toplantı ve kongrelere katılmak için Bakanlıktan izin alınması şartı getirilmiş, dolayısıyla idari ve mali denetimin kapsamı aşan şekilde izin verme yetkisi Bakanlığın takdir yetkisine bırakılmıştır. Bu durum, idari ve mali denetimin ötesinde, merkezî idarenin vesayet denetimi yetkisini aşacak biçimde kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu olan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ile Odaların hiyerarşik olarak Bakanlığa bağlanması anlamına gelmektedir. Söz konusu izin verme yetkisinin idari ve mali denetim yetkisiyle bağdaşmayacağı açıktır.” denildi.
Meslek Odası temsilcilerinin uluslararası toplantı ve kongrelere katılabilmesi için Bakanlıktan izin almaları gerekmiyor…
“Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğini veya Odaları temsil etmek üzere uluslararası toplantı ve kongrelere katılmak için izin verme yetkisini idari ve mali denetim yetkisini aşacak biçimde merkezî idare içerisinde yer alan Çevre ve Şehircilik Bakanlığına veren 6235 sayılı Kanun’un Ek 1. maddesinin Anayasa’nın 135. maddesine aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.” gerekçesiyle verilen kararda idari mali denetimin sınırları da çizilmiştir.
Danıştay’ın “Denetimin hangi idareler tarafından yapılacağının Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile belirleneceğini öngören ve bu denetimin usul ve esaslarına yer vermeyen 6235 sayılı Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği Kanunu’nun Ek 3. maddesindeki ‘Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği üzerinde, Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca; ihtisas dallarına göre, Odalar üzerinde ise, ilgili Bakanlıklarca idari ve mali denetim yapılır. İlgili Bakanlıklar; Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile tespit edilir.’ kuralının, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları üzerindeki idari ve mali denetimin usul, esas ve sınırlarının da kanun ile belirlenmesi gerektiği yönündeki Anayasa’nın 135. maddesinin 4. fıkrasına aykırı olduğu, anılan hükmün Anayasa’ya aykırılığı konusunda karar verilmek üzere Anayasa Mahkemesi’ne başvurulması gerektiği”ne dair başvurumuzu da bu çerçevede kabul etmesini ve hukuka aykırı şekilde mevzuata giren darbe dönemi Yasa maddelerinin yürürlükten kalkmasını bekliyoruz.
TMMOB MİMARLAR ODASI