Madde madde Kadir Topbaş’ın 13 yılı: İstanbul bu hale nasıl geldi?

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, basın toplantısıyla görevinden istifa ettiğini açıkladı. Saray’ın sesi, iktidarın temsilcisi olarak 2004 yılından bu yana görev yapan Topbaş, bu dönemde kamusal alanları, deprem toplanma alanlarını yapılaşmaya açtı. İmar ayrıcalıklarıyla emlak rantının yüksek olduğu projelere yol verdi, Kuzey Ormanları’ndaki talana destek verdi. Kenti betonlaştırdı ve planlama ilkelerini yok sayarak yönettiği İstanbul artık seller, felaketler diyarı oldu.

Topbaş gitse de, AKP-Saray iktidarının İstanbul’a yönelik tehditleri sürecek.

Ancak Topbaş döneminde tarihe kazınan, İstanbul’da işlenen suçları bir araya getirmeye çalıştık:

Kamusal alanlar, yeşil alanlar, deprem toplanma alanları imara açıldı

1999 depreminin ardından ‘Afet Acil Eylem Planı’ çerçevesinden belirlenen toplanma alanları sayısı 493’ten 77’ye düştü. Afet Acil Eylem Planı’nda belirlenen 470 toplanma alanından biri Acıbadem’de bulunan Otosan Fabrikası arazisiydi. 1 Aralık 2006’da İBB Başkanı Kadir Topbaş itirazlara rağmen bu alanın fonksiyonunu ve emsalini imar planı tadilatı ile değiştirdi; arazi üzerinde konut, ticari alan, alışveriş merkezi ve rezidans yapımına onay verdi.

Bakırköy’de Marmara Forum’un üzerinde bulunan arazi de toplanma alanlarından biriydi. 2008 yılında henüz temeli atılmadan imar planına aykırılık nedeniyle mühürlenen AVM kaçak duruma düşmüş ancak 2011 yılında açılmıştı. 2016 yılında Marmara Forum Garden Office binası İBB’ye bağışlandı. 7 yıldır kaçak olan AVM İBB’ye şartlı bağış karşılığında yasallaştı.

Zeytinburnu’nda 16/9 kulelerinin bulunduğu arazi de deprem toplanma alanı iken 18 Mayıs 2007 tarihinde TMSF’den AKP’ye yakınlığı ile bilinen Mesut Toprak’a satıldı. İBB bir yıl içinde arazinin emsalini 1’den 2,5’a çıkardı ve fonksiyonunu da değiştirdi.

Ali Ağaoğlu’nun Bakırköy 46 projesi mahkeme tarafından 2013 yılında planlama ve şehircilik ilkelerine aykırı bulundu. İBB’nin daha önce aldığı silüet kararında maksimum yüksek kısıtı (63 metreden 70 metreye çıkarılması) proje için arttırıldı.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın hazırladığı planlarla imar usulsüzlükleri yapılan, çoğunluğu kamusal alandaki kent suçu projelere İBB ve Kadir Topbaş destek verdi. Topbaş’ın desteklediği projeler arasında Ali Sami Yen Stadı arazisine yapılan Mecidiyeköy Torun Center, Ağaoğlu Maslak 1453, Zincirlikuyu Karayolları arazisine yapılan Zorlu Center, kıyıları halka kapatan Galataport, Haliçport, Kuzey Ormanları’na yapılan ve İstanbul’un kuzeyindeki doğal yaşam alanlarını tahrip eden 3. Köprü, Kuzey Otoyolu ve 3. Havalimanı projeleri var.

Kentin meydanları, kimliği tahrip edildi

2011 yılında İBB tarafından onaylanan Taksim Meydanı Yayalaştırma Projesi ile Gezi Parkı’nın da yıkılması gündeme geldi. Haziran İsyanı ile Türkiye’nin dört bir yanında halk sokaklara döküldü. Bu dönemde Kadir Topbaş eyleme katılanları Türkiye’nin geleceğini karartanlar olarak itham etmişti. Gezi Parkı ve ağaçları kaldı, giden Topbaş oldu. Taksim Meydanı ise artık her yağmurda göle dönen bir beton çölü.

Taksim İstiklal Caddesi’nin değişiminde de Kadir Topbaş’ın etkisi büyük. İBB’nin ve Beyoğlu Belediyesi’nin İstiklal’in dokusuna ilk müdahalesi 2005 yılında ağaçların sökülmesi ile başladı. Bu zaman kadar gelen süreçte meydan ve İstiklal şantiye alanına döndü. Beyoğlu’nun çehresi değişti, ranta kurban olan esnaf caddeden taşınmaya başladı.

Tasarımı Hakan Kıran tarafından yapılan Haliç Metro Köprüsü, Süleymaniye siluetine ve çevresindeki tarihi yapılara zarar verdi.

Kentin kıyıları beton dolgulara teslim edildi

İBB tarafından 2013 yılında yapımına başlanan Tarihi Yarımada’nın siluetini ve ekosistemini bozan Yenikapı Dolgu Alanı yaklaşık 40 milyon dolara mal oldu. Yenikapı Sahili ur gibi ortaya çıkan dolgu alanla yok edildi.

2010 yılında Maltepe Dolgu Alanı’na ilişkin plan tekliği, İBB Meclis kararı ile kabul edildi. Maltepe Belediyesi, 2012 yılında İBB’nin proje ile ilgili gerekli hukuki prosedürlerin uygulanmadığı gerekçesiyle Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulundu.

Üsküdar Meydan Projesi kapsamında İBB tarafından denizi doldurmak için kazık çakma işlemi gerçekleştirildi. Mimar Sinan tarafından inşa edilen ve yaklaşık 450 yaşında olan Şemsi Paşa Külliyesi’nin duvarlarında çatlaklar oluştu.

İBB’nin Kabataş İskelesi’ni kapatarak yapmaya çalıştığı Beton Martı projesi de Kabataş’ın kıyı çizgisine, tarihi dokusuna ve siluetine zarar veriyor. Mevcut kapasitesi yeterli olan iskele için mega proje yapıldı. İnşaat aşamasında olan proje nedeniyle ulaşım seferleri durdu, halkın ulaşım hakkını da gasp edildi.

İstanbul Boğazı’na yapılan kazıklı dolgular ile kıyılarda beton yollar genişletildi. Topbaş döneminde İstanbul Boğazı’na 7 proje yapıldı. Kazıklama sistemiyle yapılan projelerde Boğaz’da 266 bin 100 metrekarelik dolgu alan oluştu. İstinye ve Tarabya koylarına platformlarla doldurularak teknepark yapıldı. Bebek, Arnavutköy, Rumeli Hisarı, Beykoz ve Üsküdar’da kazıkla dolgu çalışmaları devam ediyor.

Cemaatlere, gerici vakıflara, cemaatçi şirketlere teslim edilen kamusal alanlar, imar ayrıcalıkları, ‘parsel parsel’ satışlar

İBB, iktidarın desteklediği gerici cemaat ve vakıflara kaynaklarını sınırsızca açtı. 17-25 Aralık öncesinde Gülen Cemaatine, şimdilerde Ensar Vakfı, TÜRGEV vb. vakıflara son gaz arazi ve bina tahsisleri devam ediyor. 2016 yılı içinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi 17 binayı kiralayarak Ensar ve TÜRGEV gibi vakıfların hizmetine verdi. Binaların 12 milyon lira yıllık kira maliyeti ise emlak vergileri ile İstanbul halkından sağlanıyor.

Gülen Cemaati’nin inşaat sermayesinden biri olan Dumankaya İnşaat’ın Miks Projesi için Başbakanlığa bağlı Emlak GYO arsa satışı gelir paylaşımı yöntemiyle hazırladığı projede emsal artışı İBB tarafından onaylandı.

Kadir Topbaş’ın damadı Ömer Kavurmacı’nın ortağı olduğu Aydınlı, Metal Yapı Konut, Arke ve Vizyonlife şirketlerine Koru Florya Projesi’nin arazisi TOKİ’ye tarafından verildi. İBB Meclisi, Kadir Topbaş’ın damadının ricasını kırmayarak Koru Florya’yı metrobüse bağlayan Cennet Mahallesi’ndeki alt geçide düzenleme izni verdi. Şirketlerin öngördüğü şekilde yapılan alt geçide “Koru Florya Yaya Alt Geçidi” adını verildi.

Cemaatçi Via GYO’nun Gaziosmanpaşa’daki KİPTAŞ’ın eski genel müdürlük binası arsasına yaptığı Vialand Venezia projesi için 15.11.2013 tarihinde mevcut ruhsatların temel dayanağını oluşturan 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı’nda tadilat yapıldı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi tadilat dahilinde projenin emsalini brüt alan üzerinden değil, net alan üzerinden hesaplanmasına karar verdi. Karar İBB Meclisi’nde AKP’li üyelerin oylarıyla onaylanarak imar rantına göz yumuldu.

Via GYO’nun inşaa ettiği Vialand Projesi, Eyüp ve Gaziosmanpaşa Belediyesi sınırları içerisindeki İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne ait 600.000 m2 alana inşa edildi. Şirketle İBB arasında yapılan ‘kıyak’ anlaşmaya göre arazi 30 yıl boyunca işletildikten sonra İBB’ye devredilecek. Bu 30 yıl içinde İBB toplam Vialand cirosundan yüzde 10,5 alacak.

İstanbul Tuzla’daki Viaport Marina için proje Merkez Mahallesi, 36 pafta 2363-2364 sayılı parsellerin önüne isabet eden alanda inşa edildi. Proje 3621 sayılı Kıyı Kanunu kapsamında denizden doldurma suretiyle elde edilen arazide gerçekleştirildi. Marina projesi yap işlet devret projesi ile cemaatçi bir şirkete verilmiş oldu. Projenin 1/5000lik planını İBB onayladı.

Akasya Alçı Maden Üretim AŞ. Ali Katırcıoğlu’nun Ümraniye’de inşa ettiği Modern East AVM’nin arazisi deprem fay hattının üzerinde bulunduğu ve Küçüksu Deresi’yle burun buruna olduğu için sınırlı bir imar iznine sahip. Ancak proje için İBB’nin 13 Haziran 2008 tarihli raporunda araziyle ilgili kurum ve kuruluş görüşleri bölümünde Afet İşleri Genel Müdürlüğü’nün “arazinin bir kısmının Yerleşime Önlemli Suni Dolgu Alanı’nda kaldığı” uyarısına rağmen, İBB ve Ümraniye Belediyesi’nin meclisleri Katırcıoğlu’nun plan tadilatlarını ve imar ayrıcalıklarını onayladı. Plan tadilatıyla inşaat alanı 50 bin metrekare arttırılırken, deprem riski taşıyan arazide yapılacak yapılar için sınırsız bodrum katı hakkı tanındı.

Fatih Koleji / Yenibosna: İstanbul Yenibosna Ayamama deresi yanında Hazine arazisi olan ve sel tehdidi, Atatürk Havalimanı yapılaşma sınırı alanı içinde olan 30 dönüm arazi “yeşil alan” olmaktan çıkarılarak Fatih Koleji’ne tahsis edildi. Arazi 201 bin TL’ye 49 yıllığına, yani yıllığı 4 bin TL’ye Cemaat okuluna verildi. Ardından imar değişiklikleri gündeme geldi. İBB jet hızıyla plan tadilatını yaptı. Arazide cemaate ait okulun inşa edilmesinin önündeki bütün engeller kaldırıldı. ‘FETÖ operasyonu’ sırasında daha önce İBB’nin Cemaat’e sağladığı bu okula el konuldu.

Fetih Öğretim İşletmeleri – Fatih Koleji / Gaziosmanpaşa:
Fetih Öğretim İşletmeleri’ne bağlı Fatih Koleji’nin Gaziosmanpaşa’daki arazisi de 2010 yılında yeşil alan iken imara açıldı. Gaziosmanpaşa – 3524 ada 1. Parsel’de bulunan yurt alanına 2010 yılında yurt inşa edeceğiz diye ruhsat alınarak okul yapıldı. 12 Mart 2012’de İBB Meclisi, yurt alanını özel eğitim tesisine çevirerek usulsüzlüğü gidermeye çalıştı. 17-25 Aralık sonrası AKP-Cemaat ayrılığıyla birlikte inşaat bitmek üzereyken inşaat alanı İBB tarafından yeniden yeşil alan ilan edildi. Cemaat operasyonlarıyla okula el konuldu, MEB’e devredildi.

Fatih Üniversitesi / Beylikdüzü
Cemaatin en bilindik eğitim kurumlarından olan Fatih Üniversitesi de geçmişteki parsel parsel tahsis ortaklığını gösteren önemli örneklerden bir tanesi. 12 Temmuz 2013 yılında üniversitenin vakfına ait 4649 ve 4650 no’lu parsellere yurt inşaatı için plan değişikliği yapıldı. Ardından İBB 1,5 olan emsali 2,5 e çıkarttı. 15 Temmuz sonrası Fatih Üniversitesi de el konulan cemaat üniversiteleri arasında yer aldı.

Manolya Eğitim Hizmetleri – Anafen Koleji / Ataşehir
Ataşehir’de yaklaşık 30 bin metrekarelik, imar planlarında resmi lise alanı olarak görünen Maliye Bakanlığı’na ait arazi 2009 yılında 49 yıllığına Manolya Eğitim Hizmetlerine tahsis edildi. Ataşehir İlçesi Küçükbakkalköy Batı Ataşehir mevkisindeki araziye ilişkin plan tadilatı raporu 17 Temmuz 2009’da İBB Meclisi’nin onayına sunuldu. Rapor, AKP’li meclis üyelerinin oy çokluğuyla kabul edildi. Tadilat sonrası alana Anafen Koleji inşa edildi. Koleje 15 Temmuz sonrasında el konuldu.

Yolsuzluk ve vurgun: İSPARK
Topbaş döneminde, 2005 yılında kurulan İSPARK ile İBB; her yol kenarını, her meydanın altını otopark geliri elde edilen mekanlara dönüştürdü. İstanbul genelindeki acil ulaşım yollarının %12’si İSPARK tarafından işgal edildi. İBB iştiraki İSPARK’ta “otopark ücreti ödeyen yurttaşlara verilen fişlerin silinmesiyle” milyonlarca liralık vurgun yapıldığı belirlendi.

politeknik.org.tr