Yeni yıla tüm halkımızı sarsan bir haberle üzüntü içerisinde girdik. Yine benzer olaylar, yine önlemsizlik ve yine sistemin vurdum duymazlığı. Henüz hayatının baharında olan yedi tane fidanımızı sessiz ve sinsi bir cehalet içinde mevcut sisteme kurban verdik. Ailelerine ve sevenlerine başsağlığı ve sabırlar diliyoruz.
Dün tümü ile yok saydığımız, görmezden geldiğimiz, ancak zorlandığımız veya başımız sıkışınca ihtiyaç duyduğumuz aklı ve bilimi ne zaman yaşantımızın, iktidarlarımızın ve en önemlisi geleceğimizin öncüsü yapabileceğiz? Başımıza gelenlerin hiç birinin kaderimiz olmadığını, kazanın ve ölümlerin, tek tek kişilerin duyarsızlığı ve onların bilgisizlikleri ile açıklamanın yetmeyeceğini ne zaman kavrayabileceğiz? Kendimizin ve sevdiklerimizin hayatına mal olan bu olaylarda, içinde bulunduğumuz sistemin hiçbir suçu yok diyebilir miyiz?
Ölümlerin nedeni ister havalandırma yetersizliği, ister baca kirliliği, ister tam yanmama, ister delik bağlantı borusu olsun, ne fark eder? Ders almak için, daha ne yaşasaydık? Onlarca şofben, yüzlerce soba ve nihayetinde bir o kadar kombi ve doğal gaz zehirlenmeleri yetmez mi? Bilimden, bilimin öğrettiklerinden ve akıldan bu kadar uzak, daha ne kadar durabiliriz? Suçlu arıyorsak –ki artık aramak zorundayız; kendimize, seçtiğimiz yöneticilere, mevcut uygulamalara, egemen kılınmak istenen kültüre ve bize dayatılan piyasa uygulamalarına bakmamız gerekmez mi?
Kimya Mühendisleri olarak; insanımıza ve ülkemize olan sorumluluğumuz gereği, mesleki bilgi birikimlerimizle şunları söylüyoruz;
Ölümlere karbon monoksit gazının neden olduğu söyleniyor. Eğer, yanma reaksiyonunun gerçekleştirildiği bir reaktörün (kombi, kazan, şofben, soba, fırın vb.) bulunduğu ortamda karbon monoksit gazı varsa? Net olan; ortamda tam yanmanın olmamasıdır, bunun iki nedeni vardır; birincisi ya o reaktör verimli çalışmıyor veya ortamda yeterli oksijen yoktur, ya da yakılan yakıt (kömür, doğalgaz, lpg, fuel-oil, odun vb.) kaliteli değildir ve istenen safsızlığı içermiyordur.
Teknik olarak olay yerini inceleyenlerden beklentimiz, öncelikle karbon monoksit gazının açığa çıkaran nedenin açıklığa kavuşturulmasıdır. Ancak bu neden üzerinde değerlendirme yapılabilir. Burada kısaca karbon monoksit gazı ile ilgili kısa bilgiler vermek istiyoruz.
Karbon monoksit Zehirlenmesi
Tüp, doğal gaz ve LPG gibi gaz sobaları, yine gaz yakan kombi, şofben ve ocaklar, mangal, egzoz gazı, grizu, kömür ve karbon taşıyan yakıtların yeterli oksijenle iyi yanmamaları sonucu açığa çıkan karbon monoksit gazı zehirlenmelere sebep olur. Kapalı bir ortamda yoğun miktarda karbon monoksit solunmasıyla zehirlenme oluşur. Karbon monoksit (CO) renksiz, kokusuz ve irrite etmeyen (rahatsız etmeyen) bir gaz olduğundan solunum yapılırken fark edilmez. Havada binde bir oranında olsa bile öldürücü bir etkiye sahiptir.
Zehirlenmenin Belirtileri ve İlk Yardım
Baş ağrısı, baş dönmesi, yüzde pembe renk, terleme, kulak çınlaması, bulantı, kusma, solunum zorluğu, siyanoz (oksijen yetersizliği nedeni ile derinin mavimsi bir renk alması), bayılma hissi, hipotansiyon (tansiyon düşüklüğü), kaslarda aşırı gevşeme ve hareket edememe, şuur kaybı, koma ve ölüm zehirlenmenin belirtileridir. Zehirlenme durumlarında hasta bulunduğu yerden temiz havalı bir yere taşınmalı ve hemen suni solunum yaptırılmalı. Ardından hasta vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna götürülmelidir.
Neden ne olursa olsun, bir yurttaşımız kullandığı reaktörün verimli çalışıp çalışmadığını, ortamdaki oksijenin yeterli olup olmadığını veya kendisine verilen yakıtının safsızlık derecesini bilmesi mümkün değildir.
Doğal olarak, kamu adına buna yönelik çalışma yapması gereken kuruluşların olması gerekir. İşi teknik uygulama olan bu kuruluşlar, Başkent Doğalgaz AŞ, İtfaiye Teşkilatı, Büyükşehir Belediyesi veya EGO olabilir mi? Ama hangisinde reaksiyon ve yanma bilgisine sahip, kaç tane teknik eleman çalıştırıyor ve açıklama yapan yöneticilerinin kaçı söylediği teknik kavramları gerçekten biliyor merak ediyoruz. Aralarında mühendis olan var mı? (Hadi reaksiyon ve yanma bilgisi olmasını da aramayalım, sadece tehlikeli gaz ve kimyasalların ne olduğunu biliyor mu?) Bu kuruluşların yöneticilerinin gerçek mesleklerini öğrenebilecek miyiz?
Sonuç olarak; madem dünyanın en pahalı doğalgazını kullanan Ankara halkı, gaz sayaçlarına fazladan ödediği yaklaşık 150 doları geri ödemeyeceksiniz,
1. Bu paraları evlerin baca, kombi emniyetlerini kontrolü için kullanabilirsiniz,
2. Kamu hizmeti olarak her eve bir gaz alarmı, bir erken uyarı sensörü takabilirsiniz.
3. Baca temizlikleri, havalandırma şartları vatandaşın gönlüne ve özellikle piyasanın inisiyatifine bırakılmadan Belediye tarafından yapılabilir,
4. Mevcut mevzuatların denetimini doğru teknik eleman kullanarak sıklaştırabilir, sonuçlarını kamuoyu ile paylaşabilirsiniz,
5. Bakım ve servis hizmeti vermeyen, veriyorsa ancak bu işlemleri doğru yapmayan firmaların faaliyetlerini sonlandırabilirsiniz,
6. Öncelikle proje ve baca etüdünden, tesisat kurulumu ve işletmeye almaya, montaj sonrası periyodik kontrollerden gaz emniyet şartlarına kadar yetkileri doğru tanımlayabilirsiniz,
Kimya Mühendisleri Odası bilgi birikimini; doğalgaz kazaların yeniden olmaması için yapılacak düzenleme, proje ve etüd, kontrol, denetim ve ölçüm faaliyetlerinde halkın sağlığı ve güvenliğinden yana kullanmaya hazır olduğunu bildirir, kamuoyuna saygı ile duyurur.
TMMOB
Kimya Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu