Karaman’ın Ermenek ilçesinde Has Şekerler Madencilik’e ait kömür ocağında 28.10.2014 tarihinde saat 12.15 sularında işçiler yeraltında + 777* metre kotunda(ocağa girdikleri seviyeye göre 145m aşağıda) çalışırken, bulundukları galeriyi su bastı. Su basan bölgede çalışan 26 işçinin 18’i madende mahsur kaldı. Ocak giriş seviyesinin +922 metre kotunda bulunan galeride su seviyesi + 820 m kotuna kadar yükseldi. İşçilerin bulunduğu seviye, su seviyesinin 50 m altında kaldı. Ocak planı incelendiğinde işçilerin su seviyesinin üzerinde sığınabilecekleri bir alan olmadığı, kurtuluşlarının mucizelere kaldığı açıkça görülmektedir.
Meydana gelen faciadaki ilk tespitler:
– Ani su basması eski yıllarda çalışılan ve terkedilen alanlarda biriken sudan kaynaklanmıştır.
– Has Şekerler Madencilik’e ait Ocak’ta yapılan çalışmalar eski imalatların bulunduğu alana çok yakın yürütülmüş, eski imalatlara ilişkin planlar bulunmamıştır.
– Daha önce eski imalatlardan kaynaklı su basmaları yaşanmış, ancak Ocak’ta o esnada işçi olmadığı için can kaybı olmamıştır. Su basma riski daha önce de yaşanmış olmasına karşın gerekli önlemler alınmamıştır.
– Su basma riski olmasına rağmen ilgili Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Ek-3 Madde 12.5’de belirtilen ve yapılması zorunlu olan minimum 25 m’lik kontrol sondajlarının yapılmadığı açığa çıkmıştır.
-Madende yapılan çalışmalar eski imalat arasında topuk olarak adlandırılan emniyet mesafesi gözetilmeden devam ettirilmiştir(Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği, Ek-3 Madde 17.1).
– Çalışılmakta olan alana bir anda boşalan ve 10.000m3’ün üzerinde olduğu hesaplanan suyun daha önce ortama sızmaya başladığı tespit edilmiş, tehlikenin yöneticiler-maden sahipleri tarafından dikkate alınmadığı ortaya çıkmıştır.
– Mevcut Ocak planına göre hesaplanan su miktarı eski imalat alanlarını kapsamaması nedeniyle yanlıştır. Bu durum olası su baskınlarında su tahliye çalışmalarının süresinin daha uzun olacağının gözardı edildiğini göstermiştir.
– Has Şekerler Madencilik’e ait Ocak’ta yaşanan bu facia Soma katliamından sonra madenlerde iş sağlığı ve güvenliğinin, maden işçilerinin çalışma şartlarının iyileştirilmesi adı altında çalışmaları başlayan ve maden faaliyetleri dışında bir çok yasa değişikliği dahil edilen Torba Yasa’nın madenlerde sağlık ve güvenlikle ilgili bir düzenleme içermediği; çalışma saatlerine, ücret, yıllık izin ve emekliliğe ilişkin düzenlemelerle sınırlı kaldığını göstermektedir.
– Torba Yasa’nın ardından mali gerekçelerle kapatılan Has Şekerler Madencilik’e ait kömür ocağı, işsiz kalan işçilerin güvencesizlikleri kullanılarak yeniden açılmıştır. Yeni çalışma döneminde çalışma koşulları değiştirilerek; servis ve yemek hakları kısıtlanarak, yemek saatinde yeraltında kendi evlerinden getirdikleriyle yetinmek zorunda bırakılan işçiler, yemek saatinde su baskınına yakalanmışlardır.
– Madencilik faaliyetlerine ilişkin tüm veriler, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB)/Maden İşleri Genel Müdürlüğünde (MİGEM) toplanmakta ve Maden İşletme Projelerinin incelenerek onaylanması ve kontrolu MİGEM’in zorunluluklarındandır.
– Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişleri tarafından Ocakta Haziran 2014 tarihinde yapılan denetimlerde kontrol sondajları eksikliği tespit edilmiş, işin durdurulması gerekirken denetim para cezasıyla geçiştirilmiştir.
Tespitler Has Şekerler Madencilik’in, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı’nın, MİGEM’in, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ve AKP hükümetinin sorumluluğunu açıkça göstermektedir. 12 yıldır iktidarda olan AKP hükümeti emek sömürüsünü taşeronlaştırmayla yaygınlaştırmış, taşeron çalışma madenlerde kölelik koşulları yaratmış, madende çalışırken ölenlerin sayısı artmıştır.
Karaman Ermenek’te Has Şekerler Madencilik’e ait maden ocağında çalışırken sular altında kalan Osman Çoksöyler, Hüsnü Çolak, Ali Haznedar, Kerim Haznedar, Mehmet Tokat, Hüseyin Çolak, İsa Gözbaşı, Bahri Üzer, Kamil Yaman, Tezcan Gökçe, Uğur İlhan, Hüseyin Gültekin, İsmail Gürses, Mehmet Baha, Mehmet Özcan, Hasan Tuncer, Recep Çiloğlu, Ömer Cansu‘ya hala ulaşılmamıştır.
*(Madencilikte “+” kot deniz seviyesinden yüksekliği yani rakımı ifade etmektedir)
politeknik.org.tr