EMO: “OECD‘de En Pahalı 5. Ülkeyiz”

Asgari ücreti son 5.5 yılda yüzde 84.4 artıran AKP Hükümeti, aynı dönemde elektriğe yüzde 128 zam yaptı. Avrupa Enerji Portalı verilerine göre, 27 AB ülkesi içinde elektrik fiyatları sıralamasında Türkiye ilk 5 değil, 13. sırada yer alıyor. Satın alma paritesine göre değerlendirme yapılırsa tablo daha da vahim bir noktaya geliyor: Türkiye, 22 OECD ülkesi içinde 2012 verileriyle en pahalı 5. ülke. Oysa Türkiye, elektriğe özelleştirme amacıyla zamlar yapılmaya başlanmadan önce, yani 2007 yılında aynı ülkeler arasında 11. sırada yer alıyordu.

Son 5.5 yılda konut kullanıcılarının elektrik tarifesine yüzde 128 zam yapan AKP iktidarının Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, AB‘nin en ucuz elektrik kullanan 5 ülkesinden biri olduğumuzu iddia etti. Oysa hem Avrupa‘nın Enerji Portalı verileri hem de OECD verileri, ne yazık ki Sayın Bakan‘ın gündüz düşleri gördüğünü gösteriyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “27 AB üyesi ülkenin en ucuz elektrik fiyatlarının oluştuğu ilk 5 ülkesindeyiz, en ucuz doğalgaz fiyatlarının olduğu birinci ülkeyiz” açıklamasını yaptı. “Avrupa‘nın Enerji Portalı”nda yer alan vergi ve giderlerin de dahil olduğu birim elektrik fiyat listesine AB üyesi olmayan Türkiye, Türkiye İstatistik Kurumu‘nun (TÜİK) verileri üzerinden dahil edildiğinde; 27 ülke arasında en ucuz 5 ülkeden biri değil, 13. sırada yer almaktadır. Kaldı ki bu tablo, satın alma gücü paritesi ya da kişi başına düşen gelir gibi ülkeler arasında gerçekçi bir karşılaştırmayı sağlayacak olan reel bir sıralama da değildir.

AB Sıralamasında 13‘üncüyüz

TÜİK‘in tüketici fiyatları endeksi kapsamında değerlendirmeye aldığı madde fiyatları içerisinde yer alan ve faturayı esas alan (yani vergi, fon vs. her türlü bedel dahil) elektrik fiyatı, kilovat saat başına 36 kuruştur. AB ülkeleri için en son açıklanan verinin Kasım 2012 olması nedeniyle Türkiye için de Kasım 2012 fiyat verisi, yine Kasım ayı ortalama Avro kuru (2.29 TL) üzerinden tabloya dahil edildiğinde, Türkiye AB Listesi‘ne 15.19 sentten (Avro) giriş yapmaktadır. Bu durumda Türkiye iddia edildiği gibi en ucuz 5 ülkeden biri değil, ucuzluk sıralamasında 27 Avrupa ülkesi arasında 13‘üncüdür. Kişi başına düşen gelir düzeyleri ve satın alma güçleri de dikkate alındığında; ülkemiz 13‘üncü sırada yer alsaydı, anlamlı ve olumlu bir veri olarak değerlendirilebilirdi.

En Pahalı 5. Ülkeyiz

Satın alma gücü paritesini dikkate alan verilere dayanan ülke sıralamasını ise çoğu gelişmiş AB ülkesinden oluşan OECD‘nin verileri içerisinde bulabilmek mümkün. 2007 ve 2012 yılı itibarıyla verileri bulunan ülkelerden karşılaştırma yapabilmek için aynı ülkeler esas alınarak 22 ülke sıralandığında; Türkiye‘de konut kullanıcılarının 2012 yılı itibariyle kilovat saat başına 30.51 sent (Dolar) fiyatla en pahalı elektrik kullanan 5. ülke olduğu görülmektedir. Satın alma gücüne göre olmayan, TEDAŞ‘ın da elektrik dağıtım ve tüketim istatistiklerinde yer verdiği OECD sıralamasında ise Türkiye, yine 22 ülke içerisinde konut kullanıcılarına kilovat saat başına 18.47 sent (Dolar) fiyat üzerinden en ucuz elektrik sunan 6. ülke konumunda yer almaktadır. Yani satın alma gücü dikkate alınmadığında en ucuz 6. ülke görünen Türkiye, satın alma gücüne vurulduğunda en pahalı 5. ülke oluvermektedir.

Türkiye, özelleştirmelere hazırlık amacıyla elektriğe zamlar yapılmaya başlanmadan önce, yani 2007 yılında aynı ülkeler arasında OECD sıralamasında en pahalı 11. ülke olarak yer alıyordu. Türkiye pahalılıkta bir an da 6 ülkeyi sollayarak 5. ülke olmuştur. Anlaşılacağı gibi AKP iktidarı döneminde elektrik fiyatları OECD ülkeleri arasında değil ucuzlamak, satın alma gücüne göre daha da pahalı hale gelmiş ve ülkemiz açısından ciddi bir enerji yoksulluğu ve yoksunluğundan söz edilmesi gereken bir döneme girilmiştir.

Asgari Ücretin Yüzde 11‘i Elektriğe

Net asgari ücreti 2007 yıl sonundan bu yana yüzde 84.42 artıran AKP Hükümeti, aynı dönemde konut kullanıcıları için elektrik fiyatlarına yüzde 128 zam yaptı. 4 kişilik bir ailenin aylık 230 kilovat saatlik tüketim için ödediği fatura 2007 yıl sonunda 36.4 TL iken, Mayıs 2013 itibarıyla 83 TL‘ye yükseldi. Yani 5.5 yıllık süre içinde özelleştirme amacıyla şirketlerin taleplerini karşılamak üzere elektrik fiyatlarına o kadar yüksek oranlı zamlar yapıldı ki, elektriğe toplamda yapılan yüzde 128‘lik zam oranı aynı dönemde gerçekleşen yüzde 50.75‘lik tüketici fiyatları endeksi artışını dahi katlayarak aştı. Bu zamlar sonucunda 4 kişilik bir ailenin asgari tüketimi için öngörülen 230 kilovat saatlik elektrik faturasının, net asgari ücret içindeki payı yüzde 8.67‘den yüzde 10.75‘e yükseldi.

İnsanların gerçek yaşamda karşılaştıkları sorunlara yüz çevirerek rakamların bir yüzünü kamuoyuna sunmaları, ne bir siyasetçiye ne teknik insanlar olarak görülen mühendislere ne de bilimsel verilerle uğraşan uzmanlara yakışmaz. Ayaklarımızın yere basması; istatistik verilerini de teknoloji kullanımında olduğu gibi bilimsel etik anlayışla değerlendirmek ve insandan yana hizmet üretebilmek için kullanmamız gerekmektedir.

TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası