Yeni yıl geldi ve 1 Ocak’ta yeni zam tarifesi açıklandı. Meskenlerde tüketilen elektriğe %6,4 oranında zam yapıldığı açıklandı. Ekim 2020 zammından sonra Ocak 2021 zammı. Bir yıla bakacak olursak 1 Ocak 2020’den itibaren mesken elektriğine yapılan zam %12,13 oldu. Vergi ve fonlar dahil 1 kWh elektriğin fatura bedeli 1 Ocak 2020’de 73,199 krş/kWh iken, 1 Ocak 2021’de 82,08 krş/kWh oldu.
Elektrik dağıtım şirketlerine elektrik tedarik eden EÜAŞ’ın toptan elektrik satış fiyatı 1 Ocak 2020’de 27,5683 krş/kWh iken, 1 Ocak 2021’de 20,50 krş/kWh olarak belirlendi. Yani elektrik dağıtım şirketlerine satılan elektrikte son bir yıl toplamında %25 indirim söz konusu oldu. Her elektrik soygunu analizimizde belirttiğimiz gibi…
Covid-19 pandemisi nedeniyle 2020 yılında kapamaların yapıldığı Nisan ayında açıklanan elektrik tarifesinde zam yapmamakla övünen Saray iktidarı, dağıtım şirketleri için toptan elektrik fiyatını 22,83 krş/kWh’a indirerek %17,2 indirim yaptı ve indirimi tarifeye yansıtmadı. Yine temmuz ayında elektrik fiyatına zam yapmama lütfunda bulundu, ancak yine şirketler için toptan elektrik fiyatını 13,2 krş/kWh olarak uyguladı. Yani Temmuz ayında şirketlere Nisan 2020 fiyatına göre %42 indirim, Ocak 2020 fiyatına göre %52,1 indirim sağladı.
Bu indirimler; evlerimizin okul, hastane ve işyerlerine dönüştüğü pandemi ortamında halka yansıtılmamış, zam yapılmamasıyla avunmamız beklenmiştir, üstelik elektriği zamlı kullanmaya devam etmemize rağmen!
Aşağıdaki tablolarda görüleceği gibi 2020 tarifeleri ile elektrik dağıtım şirketlerinin karları katlandı. Elektrik dağıtım şirketlerine 2020 Ocak ayı toptan elektrik fiyatına göre %25 daha ucuz elektrik satışı yapılırken halkın kullandığı elektriğe %6,4 oranında zam yapıldı.
1 Ocak 2020’de EÜAŞ’ın toptan elektrik satış fiyatı 32,53 krş/kWh, yani şirketlerin elektrik satın alırken ödediği bedel. Halkın faturasındaki elektrik bedeli ise 73,199 krş/kWh, şirketlerin aldığı bedelin 2.25 katı!
1 Ocak 2021’de ise dağıtım şirketlerine 24,18 krş/kWh olan toptan elektrik satış fiyatı, faturalarda 82,08 krş/kWh, (3,39 kat) olarak belirlendi.
Elektrik dağıtım şirketlerinin sadece elektrik alımından elde ettiği karlar pandemi sürecinin başlamasını takiben Nisan 2020 tarife dönemi ile yükseltildi, Temmuz ve Ekim dönemlerinde alım fiyatının 2 katını geçerek %132’ye kadar çıkarıldı.
Soygun sadece faturalarla değil, EÜAŞ üzerinden de yapılıyor. Nasıl mı?
EÜAŞ 2019’da sattığı elektriğin yarısını kendi üretmiş, diğer yarısını –12.000 GWh’lık miktarı (12 milyar kWh)– özel üretim şirketlerinden ve EPİAŞ’tan (elektrik borsasından) temin etmiş. 2020 yılında ise, yani pandemide, elektrik tüketimi azalmasına rağmen EPİAŞ’tan 28.000 GWh (28 milyar kWh) elektrik satın almış, kamu kurumu olarak daha da az üreterek fazlasını dışardan almış.
EPİAŞ’ın 2020 elektrik satış fiyat ortalaması 27,9 krş/kWh, EÜAŞ’ın 2020 elektrik satış fiyat ortalaması ise 19,77 krş/kWh olarak gerçekleşti. EÜAŞ, EPİAŞ’tan 27,9 krş/kWh’a aldığı elektriği 19,77 krş/kWh’a özel dağıtım şirketlerine sattı. EÜAŞ elektrik üretmedi, pahalı elektrik aldı, şirketlere ucuza sattı, halkı değil şirketleri korudu. Ayrıca dolar üzerinden alım garantisi verilen özel üretim santrallerinden de gerek EPİAŞ’ın, gerekse kendi satış fiyatının kat kat üstünde fiyatlarla elektrik satın almaya devam etti.
Bir kamu kurumu olan EÜAŞ’ın, kamu zararı oluşturan bu işlemleri elbette AKP iktidarınca, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca yaptırılıyor. Bile isteye kamu zarara uğratılıyor. Nasılsa muhtemel görev zararları hazineden karşılanabilir, tıpkı köprü ve otoyollar gibi!
2020 yılındaki elektrik soygununa kapsamlı bir şekilde bakmaya devam edeceğiz. Şimdilik Ocak ayı zammıyla bir kısa giriş yapalım istedik.
Neriman Usta
Politeknik YK Başkan Yardımcısı
Elektronik Mühendisi