Ülkenin dört bir yanında hızla açılan, yeterli akademik kadrosu ve altyapısı olmayan üniversitelerde bu yıl binlerce kontenjan boş kaldı. Boş kontenjanların %49,5’i mühendislik, mimarlık ve planlama bölümlerine ait. Yükseköğretim mezunlarında işsizlik orasını ise %14,2’ye ulaştı.
Üniversite kontenjanları 2002 yılından itibaren hızla yükseltildi, Türkiye’nin her ilinde akademik ve altyapı gereklilikleri gözetilmeksizin onlarca üniversite açıldı. 2002 yılında devlet ve vakıf üniversitelerinin toplam sayısı 76 iken, 2019 itibarıyla bu sayı 207’ye yükseldi. Bunlardan 129’u devlet üniversitesi.
Üniversite sayısının artması ile kontenjan sayıları da katlandı. 2019 yılı için üniversitelerdeki toplam kontenjan sayısı ise 824 bin 694 oldu. Kontenjan sayısı son 13 yılda 2,5 katına çıktı. 2006 yılında 200 bin 128 olan lisans düzeyindeki kontenjan sayısı bu yıl 447 bin 754’e yükseldi.
Teknik bölümler de bu enflasyondan etkilendi. 184 üniversitede mühendislik, mimarlık, planlama bölümlerine 2019 itibarıyla toplam 95 bin 20 kontenjan ayrılmış durumda. YÖK verilerine göre 2018-2019 eğitim-öğretim yılında mezun olan mühendis, mimar sayısı ise 69 bin 460.
Kontenjanlar boş, mezunlar işsiz
YÖK 2019 verilerine göre 824 bin 694 toplam kontenjandan 71 bin 233’ü boş kaldı. Özellikle son 10 yıl içinde açılan üniversitelerde mühendislik, mimarlık, planlama bölümlerinde kontenjanların %90’ı boş durumda.
Lisans programlarında boş kalan 38.167 kontenjanın 16.690’ı mühendislik, 2222’si mimarlık, 16’sı da şehir ve bölge planlama bölümüne ait. Özetle boş kontenjanların yüzde 49,5’i mühendislik, mimarlık, şehir bölge planlama bölümlerine ait.
Plansız bir şekilde açılan fakülteler, mühendis, mimar, şehir plancıları kontenjanlarındaki astronomik artış mezun sayısını da katladı. AKP’nin, iktidarını üzerinde yükselttiği inşaat işkolunda, ekonomik krizle birlikte hızlanan çöküş tercihlere de yansıdı. Özellikle son 15 yılda açılan üniversitelerdeki inşaat mühendisliği ve mimarlık kontenjanları boş kaldı.
Yükseköğretim mezunu sayısındaki artış, ekonomik krizle birleşince TÜİK Temmuz 2019 verilerine göre %14,2’ye yükseldi.
Yetersiz altyapı, bilimsel üretime set
YÖK 2019 verilerine göre devlet üniversitelerindeki akademik kadro sayısı 143 bin 232, toplam öğrenci sayısı ise 7 milyon 740 bin 502. Akademi standardına göre araştırma görevlisi başına 2 öğrenci düşmesi gerekirken Türkiye’de bu sayı ortalama 54. Akademik yetersizliklere rağmen YÖK hala üniversite açmaya devam ediyor.
Üniversitelerde bilimsel araştırmaları engelleyen, bütçesini kısan, gerici dönüşüm için çaba harcayan, üreten, düşünen, sorgulayan akademisyenleri uzaklaştıran, gerici vakıfların üniversite girişimlerini kamuya ait olanakları seferber ederek kaynak aktarımı yapan iktidar yükseköğretim sisteminin de çöküşüne imza attı.
Şehir plancıları: Kontenjanlar azaltılmalı, akademik kadro yeterli hale getirilmeli
Şehir ve bölge planlama bölümlerinde istihdam, akademik kadro, öğrenci kapasiteleri, fiziki altyapı ve donanım olanaklarını inceleyen TMMOB Şehir Plancıları Odası, yılda 2105 sayısına ulaşan kontenjanların ülkedeki istihdam olanaklarıyla örtüşmediğini; özellikle son 10 yılda öğrenci alımına başlayan üniversitelerin gerek akademik kadro, gerekse fiziki altyapı ve donanım imkanları açısından ciddi eksikler barındırdığını belirtti.
Şehir plancıları, belirlenen asgari ölçütlere sahip olmadan öğrenci alımına başlamak yerine öğrenci kontenjanlarının ülke ihtiyaçları doğrultusunda düşürülmesini; kamu yatırımlarının az sayıdaki bölümde yeterli akademik kadro ve fiziki altyapı oluşturmaya yönlendirilmesini ve lisans programı yerine planlama mesleğinin alt uzmanlık dallarına dair yüksek lisans ve doktora programlarının oluşturulması gerektiğini vurguladı.
politeknik.org.tr