Bilim insanları, meslek insanları ve ekoloji örgütleri, yerel tohum çeşitliliğini yok etmeye hazırlanan Yerel Tohum Yönetmeliği’ne tepki gösterdi: “Yerel çeşitler ortak varlıklarımızdır, şirketlere devredilemez!”

TMMOB Ziraat, Gıda ve Kimya Mühendisleri Odaları, TMMOB Peyzaj Mimarları Odası, Ekoloji Birliği ve Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu’nun da içinde bulunduğu 17 kurum Yerel Tohum Yönetmeliği’ne karşı ortak basın açıklaması yayımladı. Açıklamada, yerel çeşitlerin kayıt ve koruma altına alınmasının anayasal bir zorunluluk olduğunu belirtildi. Bilim insanları, meslek insanları ve ekoloji örgütleri, yönetmelikle getirilen kayıt ve tescil sisteminin, sertifikasyona tabi, üretici belgesine bağımlı ve tohumluk üretimi sınırlandırılmış, adil ve eşit olmayan bir tarımsal ticari sistem kurduğuna ve tekelleşmiş şirketleri koruduğuna dikkat çekti.

Üreticiler şirketlere mahkum edilecek

Basın açıklamasında, yönetmeliğin, çiftçilerin binlerce yıldır yerel çeşitlere dayalı gerçekleştirdiği üretime engel olacağını, tohum takas etkinliklerinde değiş tokuş edilen tohumları değiş tokuş eden dayanışma hareketinin, tescil sahibi şirketler tarafından dava tehdidiyle karşı karşıya bırakacağını vurguladı.

Yayımlanan basın açıklamasının tamamı:

YEREL ÇEŞİTLER ORTAK VARLIKLARIMIZDIR, ŞİRKETLERE DEVREDİLEMEZ!

TMMOB Ziraat Mühendisleri Genel Merkezinde 13 Kasım 2018 günü aşağıdaki kurumlar bir araya gelerek “Yerel Çeşitlerin Kayıt Altına alınması, Üretilmesi ve Pazarlanmasına Dair Yönetmelik” görüşülmüştür.
Anayasamızın 168. Maddesine göre tabii servetler ve kaynaklar devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Yönetmelikte tanımlanan yerel çeşit kavramı Anayasamızda 168. Maddede tanımlandığı biçimiyle tabii servet niteliğindedir. Tabii servetlerin özel mülkiyete konu edilmesi mümkün değildir. Sadece kanunla nasıl kullanılacağı düzenlenebilir. Bu yönetmelik yerel çeşitleri ticaret yoluyla özel mülkiyete konu etmiştir. Bu anlamıyla Anayasanın 168. Maddesine açıkça aykırıdır. Yerel çeşitler üzerinde ister sivil toplum kuruluşu ister meslek kuruluşları yoluyla tescil ya da kayıt altına alarak özel mülkiyete konu edilemezler. Yerel çeşitlerin kayıt ve koruma altına alınması Anayasal anlamda da bir zorunluluk ve bir ödevdir. Yıllardır bu alanda yerel çeşitlerin koruma altına alınmasına ilişkin bir kayıt ve koruma sistemi “bilinçli olarak hayata geçirilmemiştir.” Bu yönetmelik yerel çeşitlerimizin orijinini koruma altına alan değil ticarete konu eden bir kayıt ve tescil sistemidir. Kamu adına yerel çeşitleri kayıt altına alarak koruyan bir düzenleme ve uygulamaya ihtiyaç vardır. Ancak getirilen bu ticari sistem yerel çeşitleri Anayasaya aykırı bir biçimde ticarete ve özel mülkiyete konu etmektedir. Bu yönetmelikle getirilen kayıt ve tescil sistemiyse, sertifikasyona tabi, üretici belgesine bağımlı, alt birliklere üyeliğe eklemlenmiş ve tohumluk üretimi sınırlandırılmış bir sistem kurmaktadır. Bu sitem, adil ve eşit olmayan bir tarımsal ticari sistem kurmakta ve tekelleşmiş şirketleri korumaktadır. Bu düzenleme ile tarımsal üretimde küçük çiftçiyi korumayan, tarımsal üretimde fiyat mekanizmalarına dahil olamayan, gıda üretiminde tüm üretimi ve denetimi tekelleştiren ve gıda kontrolünü şirketlere veren bir üretim sistemi ortaya çıkartmaktadır. Bunun sonucunda, çiftçilerin binlerce yıldır yerel çeşitlere dayalı gerçekleştirdiği üretimi gerçekleştiremeyecek, aile işletmeleri dağıtılacaktır. Tohum takas etkinliklerinde değiş tokuş edilen tohumları değiş tokuş eden sivil toplum kuruluşları da, tescil sahipleri tarafından dava tehdidiyle karşı karşıya bırakılacaktır. Bu nedenle, servetin yönetmelik yoluyla elden çıkarılmasına toplumun sessiz kalmayacağını düşünüyoruz.
Saygılarımızla…

TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
TMMOB GIDA MÜHENDİSLERİ ODASI
TMMOB KİMYA MÜHENDİSLERİ ODASI
TMMOB PEYZAJ MİMARLARI ODASI
TÜRK ZİRAAT YÜKSEK MÜHENDİSLERİ BİRLİĞİ
TARIM ORKAM SEN
TÜRKİYE ZİRAATÇILAR DERNEĞİ
EKOLOJİ BİRLİĞİ
ÇİFTÇİ SENDİKALARI KONFEDERASYONU
TÜM KÖY SEN
TEMA ANKARA TEMSİLCİLİĞİ
EKOLOJİ KOLEKTİFİ DERNEĞİ
TÜKODER
TÜDEF FEDERASYONU
TÜKETİCİ HAKLARI DERNEĞİ
ARÇEP
GDO’YA HAYIR PLATFORMU
Prof. Dr. Ruhsar YANMAZ (A. Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü)
Prof. Dr. Melahat AVCI BİRSİN (A. Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü

politeknik.org.tr