Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), operatörlerin VPN servislerinin engellenmesini istedi. HDP milletvekillerinin tutuklanması ve Cumhuriyet Gazetesi’ne dönük operasyonla birlikte iletişimin kesilmesi adına AKP-Saray iktidarının başvurduğu VPN engellemesi başarıya ulaşabilir mi, yasağa karşın VPN nasıl kurulur, VPN engellemeleri nasıl aşılır, sorularına üretilen yanıtları bir araya getirmeye çalıştık.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) internet servis sağlayıcılarının engellerini aşmanın en yaygın yolu olan Virtual Private Network (Sanal Özel Ağ – VPN)’lerin engellenmesini istedi. Ulaşılması engellenen belirli yayın ve iletişim araçlarını ulaşılabilir hale getiren ve bir yasak kovucu olarak kullanılan VPN’nin engellenmesi kararının nasıl aşılacağı da sıkça tartışıldı.
AKP-Saray iktidarı 5651 sayılı İnternet Yayınlarının Düzenlenmesi ile ilgili Kanunu gerekçe ederek bazen internet hızını yavaşlatma olarak tanımlayabileceğimiz bandwidth’i azaltma (yani internetin boğazını sıkmak-throttling)uygulamasına başvuruyor bazen de son günlerde yaşadığımız gibi VPN engellemesine başvuruyor.
Engellenmeye çalışılan VPN nedir, ne yapar, engellenebilir mi?
İktidarın, toplumsal muhalefetin iletişim araçlarına, sosyal medya araçlarına yönelik operasyonel sansür uygulamalarına karşı doğru bilgiye ulaşabilmenin yollarından biri olan VPN, kullanıcıları farklı bir ülkedeki sunucuya bağlayan, tüm trafiği buradan yönlendiren şifreli tüneller olarak tanımlanıyor. VPN internet içinde açtığı tünelleri ise bir protokol çerçevesinde oluşturuyor. Bu protokolleri, Noktadan Noktaya Tünel Protokolü (PPTP), Katman 2 Tünel Protokolü (L2TP) veya Güvenli Yuva Tünel Protokolü (SSTP) şeklinde tanımlıyor. BTK’nın son olayda blokladığı VPN servisleri genellikle L2TP olanlar. Ama VPN firmalarının protokol değişikliği yapıp, yeni versiyon çıkarmaları ya da IP (adres) değiştirmeleri de zor değil.
Özetle VPN’nin tamamen engellenmesi mümkün değil, ancak protokollerin engellenmesi münkün.
Yasağı aşmanın yolları var mı?
VPN yasaklarını aşmanın bazı yolları mevcut. Bunlardan ilki yukarıda bahsedilen protokol dışındaki protokolleri kullanan VPN servisleri edinmek. Diğer bir ifadeyle engellenen VPN’ler dışında yeni VPN edinmek sorunu giderilebilir, örneğin hide.me bu seçeneklerden biri konumunda.
Bilişim emekçileri bir diğer yöntemin de TOR Browser kullanarak yapılabileceğini belirtiyor. Bu noktada yeni köprüler oluşturmak gerekiyor.
Yeni köprüler edinmek
Diğer bir engel kaldırma yöndemi de TOR Browser üzerinde köprü oluşturmak. Evrensel Gazetesi’nden Gökhan Bayram’ın duyurusuna göre https://bridges.torproject.org/bridges adresinden TOR köprüsü adresi ediniliyor. Android’de ORBOT ayarlarında yer alan bridges kısmında ”Use Bridges” seçeneğini işaretlenerek Bridges kısmına edinilen bu köprü adresleri yazılıyor. PC’de ise Tor Browser açıldığında yeşil soğan ikonunun ardından açılan menüde “Tor Network Settings”e (Tor Ağ Ayarları) tıklanıp açılan pencerede “Servis sağlayıcım Tor’a bağlantıları blokluyorum” seçiliyor. Daha sonra “sağlanan köprülerle” seçeneğini kullanarak https://bridges.torproject.org/bridges’den alınan köprü adresleri ile Tor Browser’ı rahatça kullanabiliyor. Kullanılan köprünün engellenmesi halinde yeni bir köprü adresi edinip yeniden aynı ayarlar yapılıyor.
BMO’dan yöntemler
Bilgisayar Mühendisleri Odası da internet erişimine dair engellerin aşılması adına bir görsel yayımladı.
politeknik.org.tr