TOKİ’YE KARŞI ŞİMDİ CİDDİ MÜCADELE ZAMANI
MÜCADELEDE İSE ÖRGÜTLÜLÜK ZAMANI
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı 07.11 2008 tarihinde B.02.1.KNT.65.02.00 tarihli yazısı ile; TMMOB Mimarlar Odası Genel Merkezi’nden
“Farklı coğrafi bölgelerde iklimsel, sosyal ve kültürel özellikler dikkate alınarak mimari kriterlerin ve tasarım ilkelerinin belirlenmesi ve idaremizin yeni projelerine baz oluşturacak tip konut projelerini tasarlanmasına yönelik Ulusal Fikir (tasarım) yarışması düzenlemeyi planladıklarını, söz konusu yarışma ile ilgili, asil üyelerden en az ikisinin yedek üyelerden en az birinin, belirlenmesi için oda üyelerinden asil üyelik için 4 aday, yedek üyelik için 2 aday listesinin belirlenerek aday listelerinin gönderilmesini” talep etmiştir.
Mimarlar Odası Ankara Şubesi bu konuyu yarışmalar komitesinde yer alan üyesinin konuyu Şube görüşü oluşturmak üzere yönetim Kuruluna taşıması ile öğrenmiştir. Düzenlenecek olan bu yarışma herhangi bir yarışma, talep de herhangi bir talep değildir. Bu yarışma konusunda fikir üretmek de sadece yarışmalar komitesi ve MYK üyeleri tarafından geliştirilecek herhangi bir konu değildir.
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı Şirket mi? Kamu kurumu mu? Belli olmayan olağanüstü yetkilerle donatılmış ayrıcalıklı bir örgüt olarak 2008 yılı itibariyle 350.000 konutu tamamlamış, Devletin olanaklarını kullanarak arsa, konut spekülatörlüğü ve müteahhitlik yapan, ürettiği projelerle kendi ideolojilerine yönelik yeni bir yaşam tarzını projelendiren bir siyasal yapılanmadır.
Tasarım yaklaşımı olmayan, TOKİ, ozalitten çıkmış, yörenin özelliklerinden, yaşam tarzından uzak, yüksek yoğunluklu, birbirinin kopyası kentler yaratarak, tasarlanmış mimarlık sürecine, toplumsal yaşam tarzına, mimarlık uygulama sürecine ve kültürüne ket vurmuştur. Her girdiği bölgede mimarlık sürecini ve toplumun ihtiyaçlarını göz ardı ederek konut sektörünü bir ihtiyaç olmaktan çıkararak konut üzerinden politik rant sağlayan tekel oluşturmuştur.
Uygulamalarından kaynaklı üniversitelerden meslek gruplarından ve değişik toplum kesimlerinden tepki alan TOKİ, 350.000 ucube konut ürettikten sonra Orta Doğu Teknik Üniversitesi’ne araştırma yaptırarak, yakın gelecekte açmayı düşündüğü mimari proje yarışmasına Mimarlar Odası’ndan jüri üyeleri talep ederek kendini iki yönlü “aklama” ya çalışmaktadır. Kısa sürede jüri üyesi belirlemek amaçlı yarışmalar komitesinden sorumlu MYK üyesi tarafından iletilen ve jüri belirlemek için süre talep edilen bu yarışma konusu, sadece yarışmalar komitesinin ele alacağı bir jüri belirleme olayından daha farklı bir durumdur. Mimarlar Odası’nın eylem programı içerisinde yer alan, tüm MYK toplantılarında, Şubelerin dile getirdiği, özel çalışmaların ve etkinliklerin yapıldığı TOKİ konusu, Şubelerin üzerinde fikir beyan edecekleri bir süreç olarak ele alınmalıdır. Bu noktada karşımızda iki seçenek bulunmaktadır.
Birinci Seçenek:
TOKİ’ nin açtığı mimarlık yarışmasını, ürettiği 350.000 konuttan sonra, aklı başına gelmiş, “iyi niyetli” bir adım olarak değerlendirip, bu süreçlerden uzak kalmamak, içeriden mücadele etmek için Jüri üyeleri listesi verilebilir. Bu durumda önerilecek jüri üyelerinin direnci ve niteliği önemlidir.
İkinci Seçenek:
TOKİ’nin tüm uygulamaları, yapılanması mimarlık ve kent üzerinde işlediği suçlar, mimarlık kültürü ve topluma verdiği zararlar dikkate alınarak, TOKİ’nin uygulamalarını ve sınırsız muhtariyetini gayri-meşru kılmak için, bu talebi geri çevirmek. Bu durumda Mimarlar Odas’nın yapması gereken şey de, Mimarlık topluluğunun büyük bir çoğunluğunun rahatsızlık duyduğu TOKİ uygulamalarına yönelik mücadele ve eylem programı hazırlayarak, Jüri üyesi vermemesini bu mücadelenin kıvılcımı ve ilk adımı olarak ele almaktır.
TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak ikinci seçeneğin doğru olduğuna inanıyoruz. Dolayısıyla birbirini takip eden bir dizi eylem planı ile TMMOB Mimarlar Odası TOKİ’ye yönelik kapsamlı bir kampanyanın öncüsü rolünü üstlenmelidir. Bu doğrultuda Mimarlar Odası Ankara Şubesi aşağıdaki TASLAK EYLEM PLANI’ yla birlikte TMMOB Mimarlar Odası Genel Merkezi tarafından TOKİ’ye karşı yürütülecek kampanyanın örgütlenmesi sürecinde aktif görev alacağını ilan etmektedir.
TASLAK EYLEM PLANI
1 Adım:
TOKİ’nin Mimari proje yarışması ve jüri üyeliklerine yönelik talebinin reddeldiğinin kamuoyuna ve basına, tüm Şube yöneticilerinin katıldığı toplantıda ilan edilmesi
2 Adım:
Yarışmanın açılması durumunda Türkiye çapında yarışmanın boykot edilmesi, yarışmaya katılan mimarlarla ilgili onur kurulu sürecinin başlatılması,
3 Adım:
Türkiye çapında, TOKİ’NİN konut ürettiği tüm bölgelerde, maliyetler ve ihtiyaç programları arazi v.b aynı olmakla birlikte, farklı mimari proje alternatiflerinin (insan öncelikli) olabileceğinin ortama göstermek için konut üzerine fikir yarışmaları açılması,
4 Adım:
TOKİ uygulamalarının finansman yönünün, tasarım yönünün ve sosyal yönünün irdelendiği, sosyolojik iktisadi ve tasarım açısından bilimsel değerlendirilmesinin yapılacağı bir ar-ge çalışması yapacak uzman ekipleri bir araya getirerek hizmet alımı şeklinde rapor ürettirilmesi ve raporun kamuoyuna açıklanması,
5 Adım:
TOKİ’nin gerçek yüzünü topluma anlatacak gazete, broşür ve billboard tasarımları yapılarak dağıtımının ve yaygınlaşmasının sağlanması,
6 Adım:
TOKİ uygulamalarının yapıldığı illerde Mimarlar Odası’nın tüm birimleri aynı gün, TOKİ konutlarının yapıldığı alanlarda basın açıklaması yapması ve çirkinlik abidesi çelenkleri bırakılması,
7 Adım:
TOKİ aleyhine açılan davaların duruşmalı olması talep edilmeli duruşmalara yönetim kurulu üyelerinin katılımının sağlanması,
8 Adım:
Mecliste ki siyasi partilerin gruplarından randevu alınarak, TOKİ gerçeği üzerine görüşlerimiz ve taleplerimizin iletilmesi,
9 Adım:
Tüm örgüt birimleri ve Mimarları Ankara’da toplayarak TOKİ uygulamaları ile ilgili Meclise yürüyüşün gerçekleştirilmesi,
SONUÇ OLARAK
Yukarıda önerilen ve her birinin tartışılabileceği, geliştirilebileceği eylem planı ile başlayacak kampanyanın, Mimarlık örgütlenmesini hareketlendireceği, umut oluşturabileceği, yarışan şubeler yerine dayanışan Şubelerin öne çıkartılması
Örgütlenme sürecinin nasıl olacağına dair tartışmaların yaşandığı bu dönemde TOKİ’ye karşı yürütülen kampanyayı, mimarların mimarlarla, mimarların Odasıyla, Oda’nın kurumlarla ve mimarlığın toplumla buluşması yönünde dinamiklerin açığa çıkartılacağı bir süreç olarak ele alınmasını önemsemekteyiz.
TMMOB
MİMARLAR ODASI
ANKARA ŞUBESİ YÖNETİM KURULU