Yurttaş Kazım’ın HES Öyküsü Sahnede

 

Doğu Karadeniz Bölgesi’nde hidroelektrik santrallere (HES) karşı yürütülen demokratik ve hukuksal mücadelenin simgesi haline gelen ve HES’lere karşı yürüttüğü hukuk mücadelesi için önce ahırında sütü için beslediği ineğini satan ve daha sonra da bankadan kredi çeken 67 yaşındaki Kazım Delal’in (Yurttaş Kazım) mücadelesi tiyatro sahnesine taşındı. 

Aynı zamanda Yalova Çevre Platformu’nun da desteklediği GençTiya Fikir ve Sanat Atölyesi oyuncuları, HES’lere karşı ineğini satarak mücadele eden Delal’e ve başta Doğu Karadeniz olmak üzere bütün ülke genelindeki çevre mücadelecilerine tiyatro oyunu ile destek vermeye çalışıyor. 

Genç oyuncuların kaleme aldığı ve sahneye uyarladığı “Halk Düşmanlarının Anatomisi” adlı oyunda, Türkiye’deki çevre mücadelelerinden kesitler sunulurken; ülke genelinde yaşanan çevre mücadelesinden de anekdotlar aktarılıyor. 

Oyunda, HES mücadelesi için ineğini satan Rizeli 67 yaşındaki Yurttaş Kazım’ın (Kazım Delal) öyküsünün yanı sıra Karadeniz Sahil Yolu Projesi’nin özellikle de Fındıklı geçişine karşı hukuk mücadelesi verirken, uğradığı silahlı saldırı sonrasında hayatını kaybeden Avukat Cihan Eren’in de mücadelesinden hikayeler anlatılıyor. 

Oyunda kurulan özel mahkemeye çıkarılan çevre mücadelecileri, mahkeme hâkimine verdikleri ifadelerle başlarından geçenleri anlatıyor ve suçsuz olduklarını vurguluyor. 

Oyundaki diğer skeçlerde, Karadeniz’de doğal yaşamı olumsuz etkileyeceği için Karadeniz Sahil Yolu Projesi’ne karşı hukuk mücadelesi verirken vurularak hayatını kaybeden Avukat Cihan Eren, Gerzelilerin Yaykıl Köyü’nde termik santral kurulmasına karşı mücadelesine önderlik eden Şengül Çalışkan Şahin, Erzurum Tortum’da kurulmak istenen HES yüzünden istifa eden Bağlarbaşı Belediye Başkanı ve meclis üyelerinin öyküsü, aynı beldede HES’çilerle konuşma yasağı getirilen 17 yaşındaki Leyla Çetinkaya’nın, Giresun’da HES’e karşı yürüyüşe izin verdiği için Çemişkezek’e sürülen bir kaymakamın öyküsü de konu ediliyor. 

Halkın çevre ile ilgili duyarlılığını arttırmak için böyle bir oyun planladıklarını ve mücadeleleri sahneye taşıdıklarını anlatan Avukat Ayşe Aydemir, oyuna yoğun ilgi geldiğini ifade ederken; Türkiye’de ilk kez çevre mücadelelerinin konu edildiği bir tiyatro oyunu sergilendiğini anımsattı. Aydemir, oyunun sahnelenmesi için Rize, Giresun, Çanakkale, Bursa ve Tekirdağ’dan kendilerine talepler geldiğini de kaydetti. 

Genç tiyatrocuların sahneye taşıdığı oyunda Mahkeme Hakimi’ni Onur Bayraktutan canlandırırken, diğer rollerde Serpil Mete, Gülenay Yıldırım, Kaan Kulaber, Koray Çil, Kübra Kılıç, Özlem Aytül, Büşra Mete ve Avukat Ayşe Aydemir rol alıyor. 

Bilindiği gibi, Rize’nin Salarha Vadisi üzerindeki Ambarlık ve Küçükçayır köylerinde, aynı zamanda Rize kent merkezi ile birlikte 9 belediye ve 26 köyün içme suyu ihtiyacının karşılandığı Andon İçme Suyu Tesislerinin de bulunduğu bölgede yapılması planlanan 9,9 megavat kurulu gücündeki Ambarlık HES projesine Rize İdare Mahkemesi’nde dava açan Kazım Delal, mahkeme masraflarını karşılamak için ahırında sütü için beslediği ineğini satmıştı. 

Zamanın Çevre ve Orman Bakanlığı’nın HES projesi için verdiği ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararını iptal ettiren Yurttaş Kazım, daha sonra yine aynı bakanlığın aynı proje için verdiği ‘ÇED Olumlu Kararı’ için de Rize İdare Mahkemesi’nde ‘Yürütmenin Durdurulması ve İptal’ davası açmış; mahkeme bu davada da ‘Yürütmenin Durdurulmasına’ hükmederek bölgede yeniden bilirkişi incelemesi ve keşif yapılmasına karar vermişti. Kazım Delal, 4 bin 660 lira tutan bu dava ve mahkeme masraflarını karşılamak için de eşinin biriktirdiği harçlıklarla birlikte bankadan kredi çekmişti. 

HES’lere karşı verdiği mücadelenin tiyatro sahnesine taşındığı haberini, köyündeki ormanlık alanda çevre temizliği yaparken alan Kazım Delal, oldukça heyecanlandığını ve çok mutlu olduğunu dile getirdi. Mücadelesi sürecinde kendisini hiçbir zaman yalnız bırakmayan ailesine, Derelerin Kardeşliği Platformunun bütün gönüllülerine ve ülkenin her köşesinden kendisine destek veren ve yardım talebinde bulunan herkese ve ayrıca bu mücadeleyi sahneye taşıyan geç tiyatroculara yürek dolusu teşekkür ettiğini kaydeden Delal, bütün bu gelişmelerin kendisine daha çok mücadele azmi verdiğini kaydetti.