Van’da yaşanan ve ülke tarihinin en büyük depremlerinden biri olan Van Depremi’nin üzerinden 4 yıl geçti. Aradan geçen yıllarda ne Türkiye`nin deprem ülkesi olduğu gerçeği ne de AKP’nin rant odaklı planlama anlayışı değişti.
Merkez üssü Van’ın Tabanlı Köyü olan 7,2 büyüklüğünde deprem dört yıl önce (23 Ekim 2011) meydana gelmişti. Depremde resmi rakamlara göre 644 kişi hayatını kaybetti, 1966 kişi yaralandı. Depremin ardından binlerce insan Van’ı terketmek zorunda kaldı. Binlerce depremzede çadır kentlerde kötü yaşam koşullarına mahkum edildi. Deprem ve benzeri acil durumlarda temel yaşamsal ihtiyaçların karşılanması için oluşturulan zorunlu deprem sigortası birikiminin, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in kameralar önünde itiraf ettiği gibi, duble yolların yapımına harcandığı ortaya çıktı. AKP iktidarı, deprem ülkesi gerçeğinin gereği olan afet odaklı planlama yaklaşımını hayata geçirmek yerine, deprem gerçeğini ve korkusunu rant odaklı yapılaşmanın aracı olarak kullandı.
Yıkım var, ölüm var, sorumlu yok
99 Marmara Depremi’nde olduğu gibi Van Depremi sonrasında da deprem yükü altında yıkılan binaların yapı ve denetim süreçlerinin sorumlularından hesap sorulmadı. Depremde hayatını kaybedenlerin yakınları ve yaralananlar tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Van Valiliği, İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü ile kamu görevlileri ve bina sahipleri hakkında Erciş Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunuldu, ancak sonuç alınamadı.
Yapı denetim yasası halen kangren, TOKİ denetlenmiyor
99′ Marmara Depremi sonrasında çıkarılan “Yapı Denetim Yasası” yapıların mühendislik hizmetlerinin denetimini, yapı sahibi müteahhidin finanse edeceği yapı denetim şirketlerine bırakıldı. Bu işleyiş yapı güvenliğini müteahhidin insafına terkettiği için Van ve Türkiye’nin dört bir yanında birçok yapının deprem yükleri altında ne denli güvenli inşaa edildiği belirsiz. Bu sürecin kamu versiyonunda ise deprem sonrası yapı üretiminde tekelleşen ve birçok taşeronla çalışan, binlerce konut üreten TOKİ, KİPTAŞ gibi kurumlar denetim dışına çıkartıldı.
Deprem rantın gerekçesi oldu
Depremlere ve yıkımlara rağmen planlama ilkeleri yok sayılarak devam edilen kentleşme politikaları yeni katliamlara davet çıkarıyor. Deprem gerekçe gösterilerek çıkarılan “Afet Yasası” kent merkezlerinde bulunan emlak değeri yüksek alanların dönüştürülmesiyle yapı yoğunluğu arttırdı. Yapıları güvenli hale getirmek yerine rantı yüksek alanlarda sürgün ve soylulaştırma projelerine zemin hazırladı. AKP iktidarı deprem güvenli kentler kurmadı, her türlü kamu imkanını depremi gerçeğini fırsata dönüştürmek için seferber etti.
Deprem Güvenliği ve Kentler Broşürü
politeknik.org.tr