İstanbul Teknik Üniversitesi, Amerikan NCEES (Mühendisler İçin Ulusal Sınav Merkezi) ile yaptığı anlaşma ile Türkiye’de profesyonel yetkin mühendislik lisans sınavı yapma hakkını aldı. Uzun süredir Türkiye’de meslek odaları ve akademi de tartışma konusu olan ve mühendisler ile mühendislik öğrencileri arasında meslek alanını daha da güvencesizleştireceği gerekçesiyle genel olarak tepki ile karşılanan uygulamanın ülkemizdeki yaygınlaştırılması konusunda adım atılmış oldu. Daha önce İMO (İnşaat Mühendisleri Odası) tarafından hayata geçirilmeye çalışılan yetkin mühendislik uygulamaları yargı kararları ile durdurulmuştu. Eğer İTÜ’nun verdiği belgeler geçerli sayılırsa 4 sene sonra yapılacak sınav ile ülkemizde yetkin mühendislik “Profesyonel Mühendislik” adıyla hayata geçmiş olacak.
Konuyla ilgili basında yer alan haberler şu şekilde;
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Yetkin Mühendislik Sınavı’nın Türkiye’deki merkezi oldu. Dünya çapında yapılan sınavla mühendislere, “Yetkin Mühendislik Belgesi” veren Amerika’daki NCEES (Mühendisler İçin Ulusal Sınav Merkezi), yaptığı denetim ve inceleme sonucunda sınava girme hakkını Türkiye’de yalnızca İTÜ öğrenci ve mezunlarına verdi.
İTÜ Ayazağa Kampüsü Süleyman Demirel Kültür Merkezi’nde düzenlenen basın toplantısında İTÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed Şahin, Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Derin Ural, Türkiye Deprem Vakfı Başkanı Prof. Dr. Hasan Boduroğlu, İTÜ Afet Yönetimi Uyg-Ar Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu ve İTÜ Deprem Mühendisliği ve Afet Yönetimi Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. M. Ertaç Ergüven sistemin detayları hakkında bilgiler verdi.
İTÜ Rektörü Prof. Dr. Muhammed Şahin, Yetkin Mühendislik uygulamalarının kaçınılmaz olduğunu vurguladı. Şahin, ‘‘ Amerika’daki Sınav Konseyi’nin incelemeleri sonucu, İTÜ bu kuruluşun Türkiye’deki sınav merkezi oldu. Özellikle Van depreminden sonra ilk atılması gereken adımın yetkin mühendislik olduğunu bir kez daha gördük. Bu sınavla Türkiye’de mühendislik uluslararası denetime açılmış olacak. Biz öğretim üyelerimize ve öğrencilerimize güveniyor, bu riski alıyoruz. Mezunlarımız bu unvanla yurtdışında artık sadece taşeron olarak çalışmayacak, imza yetkili mühendis olarak projeler alabilecek’’ dedi.
İTÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Derin Ural, meydana gelen depremler sonrası yaşanan can ve mal kayıplarının tüm ülkemizi üzdüğünü belirterek, Dinar’da, Adana’da, Kocaeli’de, Van’da yapı stoğu nedeniyle çok saygıda kayıp yaşanırken Japonya ve Kaliforniya’da yaşanan depremler sonucunda daha az kayıplar yaşanmasında yapısal hasarların çok büyük payı olduğuna dikkat çekti. Ural, “Türkiye’deki ilk uygulama önümüzdeki Nisan ayında İTÜ’de ilk basamak sınavı olarak gerçekleşecek.4 yıl sonra bu sınavı geçen adaylar Yetkin Mühendislik sınavına girerek tüm dünyada imza yetkilerinin olacağı yetkin mühendis unvanı alacaklar” dedi.
Türkiye Deprem Vakfı Başkanı Prof. Dr. Hasan Boduroğlu da “İTÜ olarak yetkin mühendislik için ilk kez 1996 yılında çalışma başlattık. Ancak bu yıla kadar gerçekleştirilemedi. Bu konuda çok önemli bir başarı yakaladık. Hükümetin 2012-2017 hedefleri arasında yer alan yetkin veya profesyonel mühendis uygulamasının yaşama geçirilmesi ile ilgili yasanın da bir an önce çıkarılması gerekmektedir.” dedi.
Yetkin Mühendislik Şartları
Profesyonel yetkin mühendislik lisansını (PE Lisansı) alabilmek için öğrencilerin,
– ABET akreditasyonu almış bir üniversiteden mezun olması,
– Temel mühendislikte yetkinlik sınavını (FE) geçmiş olması,
– Mühendislik alanında en az 4 yıl iş tecrübesi olması
– Derece aldığı mühendislik alanında Profesyonel Mühendislik (PE) yetkinlik sınavını başarıyla geçmiş olması gerekiyor.
Yetkin Mühendislik Sınavı Hakkında
Genellikle son sınıf öğrencilerinin katıldığı sınav 8 saat sürecek. Nisan ve Ekim aylarında her ülkenin kendi mühendislik yasa ve kanunlarına göre uygulanacak sınavın sabah oturumunda 120, öğleden sonraki oturumunda ise 60 soru olmak üzere toplam 180 çok seçmeli soru yer alacak. Sabah oturumu soruları, tüm mühendislik alanları için ortak, öğleden sonra oturumu ise derece aldığı veya alacağı mühendislik alanında gerçekleşecek. Sınavın sabah oturumu matematik, mühendislikte istatistik ve olasılık, bilgisayar, temel kimya, iş etiği, mühendislik ekonomisi, mühendislik mekaniği (statik ve dinamik), mukavemet, malzeme, akışkanlar mekaniği, elektrik ve magnetic alan, termodinamik konularını kapsıyor. Öğleden sonraki oturumu ise kimya, inşaat, elektrik, çevre, endüstri ve makine mühendislikleri ve diğer disiplinleri içeriyor. Sınavı alan kişi bu modüllerden herhangi birini seçmek zorunda, sınav konuları ise spesifik mühendislik alanının konularını içermektedir.
Yetkin Mühendislik Sistemi
NCEES “National Council of Examiners for Engineering and Surveying” yani “Mühendisler İçin Ulusal Sınav Merkezi”, Amerika’nın kamu yararına çalışan (kar amacı gütmeyen) mühendislik alanlarında profesyonel yetkinlik lisansı veren ulusal kuruluşudur. İlki 1891 yılında Kaliforniya’da olmak üzere, 1950 yılında Amerika’da tüm eyaletlerde, eyalet mühendislik kayıt ve tescil yasalarına (Engineerıng registration law) göre kurulmuş olup 1965 yılından itibaren yetkin mühendislik sınavı her eyalette verilmeye başlanmıştır.
Amerika dışında ilk olarak 2008 yılında Güney Kore’de uygulanmaya başlanmıştır. Daha sonra Mısır, Japonya ve Suudi Arabistan’da uygulanmaya başlanmıştır. Konsey 2010 yılında yetkin mühendislik sınavlarının web tabanlı yapılmasının başlatılması kararını almıştır.