İnşaat Mühendisleri Odası(İMO) beş kişinin yaşamını kaybetmesine ve bir kişinin kayıp olmasına neden olan Siirt Alkumru Barajı’nda yaşanan olayı inceleyerek bir rapor oluşturdu.

İMO’nun inceleme heyeti, LİMAK’a ait Siirt Alkumru Batajı’nın kapaklarının açılmasıyla dere kenarında piknik yapan beş kişinin yaşamını yitirmesinin adından bölgeye gitti. Yapılan incelemelerin ardından rapor sunan İMO Limak’ın beş kişinin ölmesiyle katliama dönüşen olaydaki ihmallerini vurguladı.

İMO’nun incelemenin ardından yaptığı açıklama ve raporu şu şekilde:

İhmal katliama davetiye çıkardı

Piknik yapılan alanda yazılı uyarı levhalarının olduğu görüldü ancak piknikçilere sesli uyarının yapılmadığı anlaşıldı.

İlgili şirketin ihmali beş insanının ölümüne, birinin de kaybolmasına neden oldu.

Facia, işçi sağlığı ve iş güvenliğinin, çevre güvenliğini de içerecek şekilde genişletilmesi, özel şirketler tarafından işletilen hidroelektrik santrallerinin sağlıklı ve işlevsel denetime tabi tutulması gerekliliğini açığa çıkarttı.

İnşaat Mühendisleri Odası, Siirt’te bulunan Alkumru Barajında meydana gelen su taşkınında beş kişinin ölmesi, birinin kaybolması ve altı vatandaşın yaralanmasıyla sonuçlanan olayla ilgili ön incelemesini gerçekleştirdi. İMO Diyarbakır Şubesi tarafından oluşturulan heyet, Alkumru ve Kirazlık Hidroelektrik Santrallerini ile piknik alanı olarak kullanılan ve taşkına maruz kalan bölgeleri yerinde inceledi.

Yapılan incelemeler, bölge halkıyla gerçekleştirilen görüşmeler neticesinde; bölgeyi piknik alanı olarak kullanan, hatta Botan Çayı’na serinlemek için giren vatandaşların uyarılmadığı, barajları işleten firmanın sabit uyarı levhaları yerleştirmekle yetindiği, ayrıca önlem almadığı, bu ihmalin katliama davetiye çıkardığı anlaşıldı.

Siirt’te yaşanan “kaza”, işçi sağlığı ve iş güvenliğinin, çevre güvenliğini de içerecek şekilde genişletilmesi gerekliliğini açığa çıkartmakla kalmadı, iş kazalarının ülkenin başlıca sorunu olduğu gerçeğini bir kez daha görünür kıldı.

İş güvenliğinden yapı üretim sürecine kadar hemen her işkolunda iş kazalarının temel sorun olarak varlığını korumakta, asıl sorun denetimsizlikten kaynaklanmaktadır. Özellikle özelleştirilen ya da özel şirketler tarafından kurulan işletmelerde işçi sağlığı ve işyeri güvenliği önlemlerinin yeterince alınmamaktadır. Çünkü sermaye grupları iş güvenliği önlemlerine maliyet arttırıcı unsur gibi görmektedir.

İnşaat Mühendisleri Odası, “kazada” yakınlarını kaybeden ailelere sabır ve baş sağlığı diliyor, altı vatandaşımızın ölümüyle sonuçlanan “kazada” ihmali bulunanların yargı önüne çıkarılması çağrısında bulunuyoruz.

İşletmeci şirket yetkililerinin olayın normal olduğu, kusurlarının bulunmadığı, sorumluluk kabul etmedikleri ve asıl suçlunun ölenler olduğu yönündeki açıklamalarını hem inandırıcı bulmuyor hem de olayda yakınlarını kaybeden ailelere saygısızlık olarak değerlendiriyoruz.

İMO heyeti tarafından hazırlanan Ön İnceleme Raporu aşağıdaki gibidir:

24 Ağustos 2014 tarihinde, yöre halkı Botan Çayı’nda bulunan Alkumru Barajı’nın mansabındaki kesimde piknik yaparken; Hidroelektrik Santralin Türbinlerinin işletmeye alınması sonrasında Türbinlenen suların etkisiyle dere yatağında aniden su seviyesi yükselmiş, dere yatağına yüksek miktarda su bırakılmasından habersiz insanlar, kaçmaya dahi fırsat bulamadan su akımının sürükleme gücü karşısında duramamış ve hayatlarını kaybetmişlerdir.

Olay sonrasında İMO Diyarbakır Şubesi, konuyla ilgili uzmanlardan bir ekip oluşturarak, beş kişinin ölümüyle ve bir kişinin de kaybıyla sonuçlanan kaza bölgesinde gerekli incelemeler yapmıştır.

Botan çayı üzerinde yer alan ve 6446 Sayılı yasa kapsamında LİMAK Holding Grup bünyesinde bulunan Limak Hidroelektrik Santral Yatırımları Anonim Şirketi tarafından yapılan Alkumru Barajı ve HES, kil çekirdekli kaya dolgu gövde tipinde inşa edilmiş olup talvegden 110 m, temelden ise 134 m yüksekliğindedir. Alkumru Barajı dolusavağının karşıdan alışlı kontrollü ve 4 adet Radyal kapağı bulunmaktadır. Dolusavak Deşarj Debisi Q=7119,00 m3/sn’dir. Enerji tüneli sol sahilde olup 280,00 m3/sn kapasiteye sahiptir. Enerji Tünelinden alınan sular her biri 88,59 MW kurulu gücüne sahip toplam 3 üniteden oluşmaktadır.

Yine aynı firma tarafından yapılan ve barajın mansabında yer alan Kirazlık regülatörü ve HES, kil çekirdekli kum-çakıl dolgu olarak inşa edilmiş olup talvegden 20,80 m ve temelden 30,80 m yüksekliğindedir. Dolusavak, karşıdan alışlı ve 2 adet Radyal kapak 3660,00 m3/sn deşarj kapasitesine sahiptir. Enerji tüneli sol sahilde olup her biri 100 m3/sn debiye sahip 3 ünite ile toplam 3*14,6 MW= 43,80 MW enerji üretme kapasitelidir.

Olayın gerçekleştiği vadide yapılan incelemelerde;

1- Olayın Pazar günü olması nedeniyle Botan Çayı Alkumru Barajı’nın mansabındaki kesimde yöre halkından çok sayıda kişinin piknik yaptığı ve serinlemek için Botan çayın suya girdiği,

2- Baraj mansabında Botan Çayı’nın menderesler yaparak akması ve vadinin dar olmasından dolayı Santraldeki türbinlerin işletmeye alınması nedeniyle Botan Çayı dere yatağındaki suyun aniden yükselmesi sonucu (yaklaşık 2 m), çay etrafında insanların dereye su bırakılmasından habersiz olması nedeniyle dere kenarından kaçmaya dahi fırsat bulamadığı,

3- Botan Çayı Alkumru Barajı mansabındaki işletmeden sorumlu şirket tarafından Vadi boyunca uyarı levhalarının bulunduğu, ancak bölgede piknik yapmak için bulunan vatandaşlara herhangi sesli uyarının yapılmadığı,

4- Bölgenin piknik alanı olarak kullanıldığı bilinmesine rağmen gerekli hassasiyetin gösterilmediği, sabit uyarı levhaları ile yetinildiği,

5- Geçmiş yıllarda da aynı nedene bağlı olarak can kayıplarının yaşandığı gerçeğine rağmen sesli ve görsel uyarı sisteminin işletilmediği, 10 km’lik vadi boyunca megafonla yapılacak uyarının bile yeterli olduğu, ancak bunun yapılmayarak faciaya davet çıkartıldığı anlaşılmıştır.

Kamuoyuna duyururuz/TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası

politeknik.org.tr