Türkiye‘de özelleştirme dalgası devam ediyor. Eskiden kamuoyu tepkisini çekmemek için zarar ettiği öne sürülen ve tek tek yapılan özelleştirmeler, artık toptan, bir “paket” halinde ve kamuoyunca tartışılamadan yapılır oldu.
Türkiye‘de, Türk Telekom ihalesinden sonra yapılan en büyük ihale, göz açıp kapayıncaya dek sonuçlandı.
“Köprü ve otoyolların özelleştirme ihalesi”ni, 17 Kasım 2012 günü yapılan nihai pazarlık görüşmelerinde en yüksek teklifi (5.720 milyar dolar) veren Koç Holding AŞ – UEM Group Berhad – Gözde Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. Ortak Girişim Grubu kazandı.
Bu özelleştirme, toplam uzunluğu bin 975 km‘yi bulan 7 büyük otoyol, 2 çevre yolu, 2 “Boğaz” köprüsünü kapsamaktadır. Bu satış, varlıklarımızın, altyapılarının üzerindeki hizmet tesisleri, bakım ve işletme tesisleri, ücret toplama merkezleri ve diğer mal ve hizmet üretim birimleriyle tek paket halinde, 25 yıl süreyle işletme hakkının devrini de içeriyor. (İnşaatı Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) tarafından daha sonra tamamlanacak Mersin- Silifke ve İzmir-Çandarlı otoyolları da bu kapsamda işletilecektir.)
Satışı gerçekleşen “Paket”teki varlıklarımız şunlardan oluşmaktadır:
Edirne – İstanbul – Ankara Otoyolu
Pozantı – Tarsus – Mersin Otoyolu
Tarsus – Adana – Gaziantep Otoyolu
Gaziantep – Şanlıurfa Otoyolu
Toprakkale – İskenderun Otoyolu
İzmir – Çeşme Otoyolu
İzmir – Aydın Otoyolu
İzmir Çevre Otoyolu
Ankara Çevre Otoyolu
Boğaziçi Köprüsü
Fatih Sultan Mehmet Köprüsü ve Çevre Otoyolu
Değerli meslektaşlar,
Otoyol ve köprülerden sonra sıra “İddaa” oyunu sayesinde gelirini son 8 yılda 24 milyar TL‘nin üzerine taşıyan Spor Toto‘ya geldiği çeşitli kaynaklarca belirtilmektedir.
Türkiye‘de sporun en önemli kaynağı kabul edilen Spor-Toto da ülke tarihinin en yüksek özelleştirme “operasyonu”na hazırlanıyor. Söylenenlere göre, başbakanın talimatıyla özelleştirme sürecine giren Spor Toto Teşkilatı‘nın, köprü ve otoyolların özelleştirilmesi ihalesini geride bırakacak bir bedelle satış listesine gireceği açıklanmaktadır.
2004‘den beri, “İddaa” oyunu sayesinde 8 yılda Türkiye sporunun en önemli maddi kaynağı haline gelen Spor Toto‘ya, bilançoları ve beklenti tabloları baz alınarak asgari 10 milyar dolarlık bir özelleştirme bedeli biçildiği belirtiliyor. İhale bedeliyle ilgili son sözü ve Spor Toto‘nun hangi model baz alınarak satılacağını her satışta olduğu gibi Başbakanın belirleyeceği basında yer almaktadır.
Maliye Bakanının 20 Aralık 2012 günü gündeme getirdiği Milli Piyango İdaresi‘ne ait şans oyunlarının lisans devrinin “Gelecek yılın (2013) ilk yarısında” yapılmasını istediklerini açıklaması ise bir başka kaygımızdır. Hiçbir maddi zararı olmayan ve kamuya sürekli kaynak aktaran bir kurumun özelleştirmesinin mantığı bile kamuoyuna açıklanmaya gerek duyulmamaktadır.
Değerli meslektaşlar,
Köprü ve otoyolların işletmesinin 25 yıllığına Koç, Ülker ve Malezyalı UEM şirketlerinin birlikteliğine verilmesinin adı dünyanın her yerinde peşkeş çekmedir: 25 yıllık gelirimizin çok daha azı tahsil edilerek köprüler ve otoyollar devredilmektedir.
Yapılan özelleştirmelerin amacı nedir ? Bu özelleştirmelerin kamuya ne yararı vardır ?
Çok açıktır ki ülke kaynaklarının uluslar arası sermayeye ve onun yerli işbirlikçilerine devredilmesiyle geçici olarak bir kaynak yaratılacak, bütçe açıkları kapatılmaya çalışılacak. Böylece ekonomi yönetimi biraz daha nefes alacak. Sonrası ne olacak belli değil.
Bizi kaygılandıran önemli nedenlerden biri de, ülke sanayisine hizmet etmekle ünlenmiş ve katkıda bulunmuş Koç ve Ülker gibi büyük sanayi kuruluşlarının 5.7 milyar lira vererek köprü ve otoyol işletmeciliğine başlamayı tercih etmeleridir.
Eğer iktidarların izlediği ekonomik politikaların sanayiciyi getirdiği nokta bu değilse bu durumu kınıyor, sanayicilerin otoyol işletmeciliği değil, işsizler ordusuna çare olacak, ülke sanayisine katkıda bulunacak alanlarda çalışmalarına devam etmelerini arzu ediyoruz.
Bu özelleştirmelerle görülmektedir ki iktidar, kamu mallarını satmadan, zamlara başvurmadan, vatandaşın alın terini sıcak paracının cebine koymadan, cari açığı patlatmadan, ekonomiyi büyütme kabiliyetine sahip değildir. Ülke ekonomisinin 2013 yılında neler yaşayacağı bugünden bellidir.
Değerli meslektaşlar! Siyasi iktidarlar bir gün değişir. Ancak satılan varlıklarımızı geri almak zordur.
Satılan kamu varlıklarının hukuki durumunun yüksek yargı organlarınca onaylanmayacağına inanıyor ve halkın vergileriyle yapılmış bu varlıkların kamunun yararına çalışmaya devam edeceği umudunu yitirmek istemiyoruz.
TMMOB
Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası