Çorlu Tren Katliamı 8 Temmuz 2018 tarihinde oldu. 25 kişi; arkadaş, eş, dost, evlat hayatını kaybetti. Ailelerin, yakınlarını kaybedenlerin acısı, acımız oldu. Mücadeleleri adaletli bir ülkede yaşayacağımız günlerin umudu oldu.
Katliamın ardından, yargı sürecinin ilk adımlarından biri olan bilirkişi raporu hazırlandı. 33 sayfalık bilirkişi raporunu beş ‘mühendis’ hazırladı, imzaladı. 8 Eylül 2018‘de bitirilen raporun imzacıları Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) üyesi elektronik mühendisi Prof.Dr.Bekir Binboğa Sıddık Yarman, İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) üyeleri Prof.Dr.Mustafa Karaşahin, Ar.Gör. Engin Bıçakçı, Hakan Bozbulut ve Makina Mühendisleri Odası (MMO) üyesi Bedri Duman’dır. Bilirkişi heyetinde bulunan Sıddık Yarman ve Mustafa Karaşahin’in TCDD ile ticari ilişkilerinin olduğu ortaya çıktı. Yarman TCDD’nin sinyalizasyon ihalesini alan Savronik şirketinin yönetim kurulu üyesi, Karaşahin ise Ulaştırma Bakanlığı’na ve TCDD’ye danışmanlık hizmeti vermiş bir kişi. Karaşahin ayrıca Ulaştırma Bakanlığı’nın Kaza Araştırma ve İnceleme Kurulu üyesi! (1) Bilirkişi raporu TCDD yönetimiyle doğrudan alakalı pek çok noktada eksiklik/hata tespit etmesine rağmen (2), sonuç bölümünde katliamın sorumluluğunda ne TCDD’de ne de TCDD’nin bağlı olduğu Ulaştırma Bakanlığı’nda kusur buldu. Esas sorumluları aklamaya çalıştı.
Elbette rapor adalet mücadelesi verenlerce, yeni katliamlara engel olmak isteyenlerce yok hükmündeydi! Ve aynı zamanda meslek onurunu alaşağı eden, mesleki sorumluluklarını kendi kişisel çıkarları için kullanan bu imzacılar bizim için meslektaş sayılamazdı.
Katliamın yaşandığı ilk akşamdan beri sürecin takipçisiyiz. Katliamın sebeplerini mesleki bilgilerimizle raporlaştırdık. Ailelerle yan yana, omuz omuza olduk. Raporun imzacılarını da unutmadık. Elektrik Mühendisleri Odası, İnşaat Mühendisleri Odası ve Makina Mühendisleri Odası üyeleri olan imzacılarla ilgili yürütülmesi gereken disiplin soruşturma süreçlerinin başvuranı/takipçisi olduk.
Herhangi bir başvuru olmadan meslek odaları -yönetim kuruluna düşen sorumluluklar gereği- bu süreçleri başlatsın ve dava süreçlerine müdahil olsun isterdik.
Öyle olmadı.
TMMOB’de bilirkişi heyeti ve davayla ilgili adım adım durumlar
İlk disiplin soruşturması talepleri Yarman’ın üyesi olduğu EMO’ya verildi. EMO İzmir Şubesi’nin 3 Aralık 2018 tarihli dilekçesiyle odaya, EMO İstanbul Şubesi’ne üye bir mühendisin de 21 Mayıs 2019 tarihinde şubesine başvurduğunu biliyoruz. Konuyla ilgili takiplerimiz sonucu soruşturmacının Ağustos ayının sonunda atandığını öğrendik. Eylül ayında sırasıyla İMO’ya ve MMO’ya soruşturma talebiyle biz başvuru yaptık (3).
Çorlu Tren Katliamı’nın neredeyse bir yıl sonraki ilk duruşması 3 Temmuz’da oldu (4). TMMOB’nin ya da ilgili odaların herhangi bir müdahillik talebi olmamıştı.
İkinci duruşma 10 Eylül’de devam etti. Duruşmayı takip edenler arasında EMO İstanbul Şubesi Başkan Yardımcısı yer aldı. Bu duruşmanın ardından EMO’nun davaya müdahil olma talebinde bulunduğu bilgisini edindik. İlerleyen zamanlarda EMO’da Sıddık Yarman’la ilgili soruşturmanın tamamlandığı, konunun EMO Onur Kurulu’na geldiği bilgisini aldık.
İMO ve MMO’ya yaptığımız dilekçelere yazılı cevap gelmeyince, oda yönetim kurulu başkanlarından bilgi aldık. Çorlu Tren Katliamı davasının ara kararları arasında yer alan yeni bilirkişi havuzu oluşturulması sebebiyle yeni bilirkişi raporu hazırlanabileceği için soruşturma başlatılmayacağı, iki oda başkanı tarafından sözlü olarak ifade edildi.
Ailelerin 13 Kasım’da MMO İstanbul Şubesi önünde basın açıklaması yapmasından bir gün sonra, TMMOB YK Başkanı Emin Koramaz, ailelerin bilirkişiler hakkında soruşturma açılması taleplerinin takipçisi olduklarını, meslek odalarının soruşturma süreci başlattığını kamuoyuyla paylaştı.
TMMOB’nin açıklamasının ardından MMO dilekçemize 21 Kasım’da yazılı cevap verdi ve Bedri Duman’la ilgili soruşturma başlatıldığını tarafımıza iletti. İMO ise hala bir soruşturma süreci başlatmış değil.
En fazla adım atan ve süreci takip eden EMO’nun büyük bir etkinliğindeki durum ise başlatılan disiplin soruşturması süreciyle ilgili endişe duymamıza yol açtı. EMO’nun iki yılda bir gerçekleşen, pek çok akademisyeni, meslek insanını, mühendislik fakültesi öğrencisini buluşturan etkinliği Elektrik Elektronik Mühendisliği Kongresi’nin (EEMKON), düzenleme, yürütme ve bilim kurulunda Sıddık Yarman’ın yer aldığını, kongre programının ilk gününde oturumlardan birisine başkanlık yapacağını öğrendik. EEMKON, ailelerin açıklamasından bir gün sonra başladı. Ailelerin açıklamasının etkisiyle, Yarman, oturum başkanlığından kendi kararıyla çekildi.
Üçüncü duruşma 10 Aralık’ta
Bu sıralı dizin sıkıcı, farkındayız. Amacımız 10 Aralık’ta görülecek üçüncü duruşma öncesi, TMMOB’ye ve bağlı odalarına davayı sahiplenme çağrısı ve bir hatırlatma daha yapmak.
Bir başka amacımız ise, ancak ve ancak, meslek onuruna ve mesleki sorumluluklara sahip çıkarak meslek itibarına sahip çıkılacağını, ‘bilimi ve tekniği halkın hizmetine sunma’ çizgisinin laftan ibaret kalmayarak yaşama geçeceğini anlatmaya çalışmak.
Mühendislerin, mimarların, şehir plancılarının meslek hayatlarını denetlemek yalnızca proje denetimi yetkisiyle sınırlandırılamaz. Mesleki yetkinin kullanıldığı her alan toplumsal yaşama etkileri açısından ele alınmalıdır.
Mühendisler yalnızca mesleki tercihlerinden sorumlu değildir. Bu tercihlerinin yarattığı-ürettiği sonuçlardan da sorumludur. Mesleki yetkisini adalet/hakikat mücadelesine karşı kullananalar, elbette ki tercihlerinin sonuçlarıyla yüzleşmek/yüzleştirilmek zorundadır. Yüzleştirme çekingenlik gösterilecek, kaçınılacak bir eylem değildir. Tam tersine mesleğe, meslek itibarına, toplumsal yaşama zarar vererek mühendislik yapılamayacağı gösterilmeli, bu tutumları aklının ucundan geçirenler çekinmeli, kaçınmalı, durdurulmalıdır.
TMMOB’ye düşen, bu yüzleştirmenin öncüsü olmak, insanca bir yaşam mücadelesinde kurucu olabilecek mühendislik, mimarlık çizgisini ileriye taşımaktır.
Çorlu Tren Katliamı’nın üçüncü duruşmasında buluşmak üzere…
K. Efe Ersöz – İmalat Mühendisi
Politeknik YK Sekreteri
Notlar:
(1) Bu profiller başlı başına, ‘bu kişilerin bilirkisi heyetinde ne işi var?’ sorusunu sorduruyor.
(2) Bu yazının amacı bilirkişi raporunu tümden değerlendirmek değil. Bu sebeple bilirkişi raporunun ayrıntılarına girmedik.
(3) İMO’ya 16.07.2019’da, MMO’ya 19.09.2019’da dilekçelerimizi ilettik.
(4) İlk duruşma mahkeme heyetinin yetkisizlik kararıyla görülememişti.