Bir seçim yatırımı: İmar affı ne getiriyor, ne götürüyor?
Spread the love

Çok konuşuldu, çok yazıldı. AKP iktidarının ‘barış’ dediği, kentlerde işlenen organize imar suçlarının affedildiği bir seçim yatırımı: İmar affı. Düzenleme ile birlikte imar planlarına uymayan yapılar, özellikle büyük kentlerde yapılaşma kurallarını yok sayan, hakkında mahkeme kararları olmasına rağmen inşa edilen rezidans, AVM, lüks konut projeleri, mühendislik hizmeti almadan yapılan yapılar, ‘İmar Affı’ düzenlemesiyle birlikte ‘affediliyor’, ruhsat alıyor.

Yasa ne getiriyor, madde madde inceleyelim:

– Öncelikle belirtmek gerekir ki imar barışı değil imar affı demekte fayda var. Çünkü yasayla birlikte kente ve doğaya karşı işlenen suçlar affedilmiş olacak. Düzenleme, 10 Mayıs 2018’de “Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun’ ismiyle geçti. 6 Haziran’da “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” yayımlandı, 9 Haziran’da af başvuruları başlatıldı.

– 1950’den bugüne, 14 kez imar affı çıkmış durumda. Kent rantını paylaşarak devam eden iktidarların kamu taşınmazlarının işgalinin ve yağmalanmasının, çarpık yapılaşmanın, düzensiz, plansız kentleşmenin hukuksal alt yapısını oluşturduğu imar aflarında son perde 24 Haziran seçimi öncesi AKP’den geldi.

– Ülkede, mevcut yapıların yüzde 60’ı kaçak durumda. Yasa, imar planlarına aykırı kaçak  yapılara yapı ruhsatı alma hakkı tanıyor.  Böylece, kentleşmenin yasası durumundaki imar planları yok sayılmış olacak.

– Yaklaşık 13 milyon kaçak yapı, 3.5-4 milyon arası parsel yasa kapsamı içine alındı. Af ile kaçak yapılar iskan alabilecek; su, elektrik bağlanabilecek; önceden alınmış yıkım kararları, ilgili kişiler üzerindeki imara aykırılıktan ileri gelen adli cezalar ve tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilecek. Sonrasında vatandaş bu belgeyle ruhsat almak için belediyenin yolunu tutacak ve yapı mevcut haliyle tescilli hale gelecek. Ödenecek bedel karşılığında imar planlarına uymayan yapılaşmaya göz yumulacak.

– İmar affı, sermayeden ve halktan toplanacak yüz binlerce lira ile AKP’ye kentin, doğanın, kamusal alanların talanı üzerinden yeni ‘kaynak’ yaratacak. Af, özellikle mega rant projelerine, kentin içinde türlü imar usulsüzlükleriyle yapılan projelere, yani patronlara yarayacak, kent suçlarını meşrulaştıracak.

– İmar affı vatandaşa seçim ‘hediyesi’ olarak verilse de, kentin rantı yüksek bölgelerinde kalan yoksul mahallelerde kaçak yapılar için aftan yararlanan vatandaşlar daha sonra çıkarılacak riskli alan kararlarıyla yapı ruhsatları olsa dahi rağmen evlerinden edilecek. AKP iktidarı oy toplayacak, vatandaş ise hem para ödeyecek hem de yine barınma hakkından yoksun bırakılacak.

– Kaçak yapı için yapı kayıt belgesi aldıktan sonra, ruhsat almak için mühendislik hizmeti alarak binanın mevcut halinin ölçülerek kayıt altına alınması ve idareye sunulması gerekiyor. Bu aşamada kamu sorumluluğu vatandaşa ve ölçümü yapan mühendise yüklendi. Olası eksik/yanlış beyanlar yeni bir kaos yaratacak. Affedilen yapıların deprem güvenliği konusunda kamu denetimi yapılmamış olacak, halkın güvenliği tehlikeye atılacak. AKP iktidarının, hali hazırda sadece rantsal dönüşüme gerekçe ettiği ‘deprem güvenliği’ konusundaki samimiyetsizliği bir kez daha ortaya çıkmış oldu.

Orman, mera, kıyı gibi çoğunluğu kamusal alanlara inşa edilen kaçak yapılar ruhsat alabilecek. Doğal yaşam alanlarının talanı ödüllendirilmiş olacak.

– Üzerine kaçak yapı yapılan hazine ya da belediye taşınmazlarının dahi ilgililere satışı öngörülerek, kamu zarara uğratılacak.

– Yasayı tamamlamak için 6 Haziran’da Resmi Gazete’de yayımlanan Tebliğ’de 5’inci madde “Yapı Kayıt Belgesi bedel, yapının bulunduğu arsanın 29/7/1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa göre belirlenen emlak vergi değer ile yapının yaklaşık maliyet bedelinin toplamı üzerinden, konutlarda yüzde üç, ticari kullanımlarda yüzde beş oranındadır” diyor. İstanbul Maslak’ta yapı alanı 5500 m2 olan bir yapının değeri yaklaşık 55 milyon 200 bin TL. Bu kaçak yapı değerinin yüzde 3’üne yani 656 bin TL’ye yapı ruhsatı alabilecek, sahipleri yaklaşık 54 milyon TL havadan rant etmiş olacak. Ankara Çukurambar’da toplam yapı alanı 3500 metrekare olan bir yapının değeri yaklaşık 20 milyon TL. Değerinin yüzde 3’ü olan 600 bin TL ile birlikte yapı ruhsatı alabilecek. Yani 600 bin TL ile 19 milyon 400 bin TL rant elde edecekler. Benzer hesaplar hakkında yıkım kararı olan İstanbul Zeytinburnu’nda 16-9 kuleleri, imar planı olmayan Ağaoğlu Maslak 1453, 10 işçinin katledildiği Mecidiyeköy’deki kent suçu Torun Center için ve benzer nice örnek için söylenebilir. İmar affı, kamuyu zarara uğratacak.

– Daha önce neler söylendi:
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, “Karadeniz yaylalarında 750’nin üzerinde kaçak yapı yapıldı” ve “Hiç kusura bakmasınlar, yaylalardaki bu kaçak yapılar yıkılacak” ifadelerini kullandı, o yapılar şimdi affediliyor. Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki “En büyük hırsızlıklar imardan geliyor”, “Kentlerimize ihanet ettik” dedi, seçim öncesi yasa çıkarıldı. 21 Ekim 2017’de, Recep Tayyip Erdoğan ‘Biz bu şehrin kıymetini bilmedik, biz bu şehre ihanet ettik, hala da ihanet ediyoruz, ben de bundan sorumluyum.” dedi ve ihanete devam kararı alındı.

politeknik.org.tr


Spread the love