Kent ve doğanın kuralsızca yağmalanması için hazırlanan ve 6235 sayılı TMMOB yasasında değişiklikler de içeren torba yasa taslağı meclis gündemine geliyor. 2012 yılının Kasım ayında gündeme gelen ancak rafa kaldırılan yasa taslağı aynı maddelerle şimdi yeniden meclis gündemine alınıyor.

AKP hazırladığı yasa taslağıyla, TMMOB’nin ‘birlik’ yapısını parçalayarak ‘il odaları’ kurmayı, odaların piyasaya uyumlu hale getirilmesini hedefliyor. Yasa taslağındaki nispi temsil maddesi ile TMMOB’nin demokrat yapısının gericileştirilmesi amaçlanıyor. Tasarı ile TMMOB’nin yönetmelik yapma yetkisi de ortadan kaldırıyor.

Maddeler halinde TMMOB yasasında yapılan değişiklikler:

6235 sayılı TMMOB Kanununun 1 inci ve 13 üncü maddeleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“Madde 1- Türkiye sınırları içinde meslek ve sanatlarını icraya kanunen yetkili olup da mesleki faaliyette bulunan mühendis, mimar ve şehir plancılarını teşkilatı içinde toplayan ayrı ayrı tüzel kişiliğe sahip Odalardan müteşekkil Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği kurulmuştur. Birliğin ve Odaların genel merkezi Ankara, Odaların merkezi bulunduğu vilayet merkezidir.”
“Madde 13- Bölgesi içinde kendi mesleği konusunda en az 25 meslek mensubu bulunan il merkezlerinde her meslek grubu için bir Oda kurulur. Ayrı ayrı kurulan her meslek Odası bulundukları ilin adı ile anılır. Yeni kurulan Odalar kuruluşlarını Birliğe bildirmekle tüzel kişilik kazanırlar. Kurulan Odalar, Birlik tarafından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bildirilir.”
6235 sayılı TMMOB Kanununun 14 üncü maddesinin birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde14- Her ihtisas şubesi oda açabilir.”

6235 sayılı TMMOB Kanununun 17 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
“Madde 17- Yeterli sayıda meslek mensubu bulunmayan veya Oda kurulmayan yerlerdeki meslek mensupları, bulundukları vilayetin merkezine en yakın merkezi olan vilayetteki ilgili odaya tabi olur. En kıdemli üye seçeceği ve başkanlığını yapacağı 5 kişilik kurucu kurulu en geç 6 ay içinde belirler ve kuruluşunu tamamlar, Birliğe bildirir.”

-Mevcut durumda şubelerin kurulmasına Oda Genel Kurulları karar vermekte iken yukarıdaki değişikliklerle ‘il odası’ adı verilen şubeler kuruluşlarını birliğe bildirmekle tüzel kişilik kazanacaklar. Böylelikle AKP etkili olduğu illerde kuracağı il odalarıyla TMMOB’de iktidar olmaya çalışacak. Ayrıca “her meslek grubu için bir oda” tanımı benzer işkollarında görev yapan meslek disiplinleri parçalanacak.

6235 sayılı TMMOB Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesindeki “çoğunlukla” ibaresi “nispi temsil sistemiyle” şeklinde değiştirilmiştir:
“Madde 4- Birlik Umumi Heyeti; iki yılda bir Odaların, meslekte en az on yıl kıdemli olan üyeleri arasından toplam üye sayısının %2’si oranında ve üç kişiden az, yüz kişiden çok olmamak üzere seçecekleri delegelerden oluşur. Birlik Umumi Heyeti, üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır ve kararlarını nispi temsil sistemiyle alır. Birinci toplantıda çoğunluğun sağlanamaması halinde ikinci toplantı için çoğunluk aranmaz. Birlik Umumi Heyetinin seçimle ilgili toplantılarına üyelerin katılmaları ve oy kullanmaları zorunlu olup geçerli bir mazereti olmaksızın katılmayanlar ile oy kullanmayanlar Yüksek Haysiyet Divanınca cezalandırılırlar.”

6235 sayılı TMMOB Kanununun 21 inci maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesindeki “çoğunlukla” ibaresi “nispi temsil sistemiyle” şeklinde değiştirilmiştir:
“Madde 21- Şube ve Oda Umumi Heyetleri üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır ve kararlarını nispi temsil sistemiyle alır. Birinci toplantıda çoğunluğun sağlanamaması halinde ikinci toplantı için çoğunluk aranmaz. Umumi Heyetlerin seçimle ilgili toplantılarına üyelerin katılmaları ve oy kullanmaları zorunlu olup geçerli bir mazereti olmaksızın katılmayanlar ile oy kullanmayanlar Oda Haysiyet Divanınca cezalandırılırlar.”

-AKP, yasa taslağına koyduğu nispi temsil sistemi ile TMMOB’ye bağlı odaların yönetimlerinde yer almayı ve böylelikle demokrat yönetim kurullarını gericileştirmeyi planlıyor.

6235 sayılı TMMOB Kanununun 33 üncü maddesinin ikinci fıkrasına birinci cümleden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümle eklenmiştir:
“Madde 33- Kamu Kurumu ve Kuruluşları ile İktisadi Devlet Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşlarında asli ve sürekli olarak çalışan mühendislik ve mimarlık meslekleri mensuplarının meslek ve ihtisaslarıyla ilgili odaya girmeleri isteklerine bağlıdır. Bununla birlikte aidat ödemekle yükümlü değillerdir, fakat aidat ödemeyenler yönetimde görev alamaz. Ancak bunlar görevlerinin gereği olan işleri yaparken, mesleki bakımdan, Odaya kayıtlı meslekdaşlarının yetkileriyle haklarına sahip ve onların ödevleriyle yükümlüdürler. Bu konuda Türk Silahlı Kuvvetleri mensupları ile ilgili hükümler saklıdır.”

-Yasa taslağı Kamu Kurumu ve Kuruluşları ile İktisadi Devlet Teşekkülleri ve Kamu İktisadi Kuruluşlarında asli ve sürekli olarak çalışan TMMOB üyelerinin aidat verme zorunluluğunu kaldırarak kamuda çalışan mühendislerin, mimarların, şehir plancılarının TMMOB ile ilişkisini kamu çalışanlarının üyelik zorunluluğunun da olmaması sebebiyle daha zayıf hale getiriyor.

6235 sayılı TMMOB Kanununun 4 üncü ve 5 inci Muvakkat Maddeleri yürürlükten kaldırılmış ve aşağıdaki geçici madde eklenmiştir:
“Geçici Madde 4– 6235 sayılı Kanun uyarınca hazırlanan yönetmelikler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca uygun görülüp onaylanmadan yürürlüğe girmez. Bu maddenin yürürlüğe girmesiyle birlikte bu Kanuna bağlı mevcut Yönetmeliklerin en geç 6 ay içerisinde yeniden düzenlenerek Bakanlığa sunulması zorunludur. Bu süre Bakanlık tarafından en fazla 6 ay daha uzatılabilir. Bu süre sonunda Bakanlık tarafından onaylanmayan Yönetmelikler hükümsüz hale gelir.”

-Değişiklik tasarısının 6235 sayılı yasaya eklenmesi önerilen 40. maddesindeki “6235 sayılı Kanun uyarınca hazırlanan yönetmelikler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca uygun görülüp onaylanmadan yürürlüğe girmez.” ifadesi TMMOB’nin yönetmelik yapma hakkını ortadan kaldırıyor. AKP, kamu tüzel kişiliği Anayasa’da da açıkça belirtilen TMMOB’nin yönetmelik yapma/düzenleme/değiştirme hakkını kendi bakanlığına bağlıyor. Taslaktaki bu madde, mühendislik mesleği ile ilgili yağma ve talan yönetmeliklerinin önünü açıyor.

politeknik.org.tr